Julia Zubka z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku jest autorką projektu przestrzeni pracy twórczej dla artystów-rezydentów w Galerii EL. Znajdująca się w Elblągu galeria, mieści się w dawnym, gotyckim kościele p.w. Najświętszej Marii Panny będącym pozostałością klasztoru dominikanów. Praca studentki to próba połączenia wartości przestrzeni publicznej z prywatną, ze zwróceniem szczególnej uwagi na relację między ludźmi a architekturą.
Projekt Julii Zubki to praca licencjacka wykonana pod kierunkiem dr Tomasz Zmyślonego na Wydziale Architektury i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
projekt znajduje się w Elblągu na terenie Galerii EL
© Julia Zubka
Między Dawnym a Nowym, między murami, między artystami, gośćmi, rezydentami, między ludźmi, architekturą, przestrzenią. Między to pojęcie o szerokim znaczeniu, ale interpretowane pod względem architektonicznej myśli może inspirować jako pojęcie przestrzeni. Słowo „między” nakłania do myślenia o trzech składowych — dla mnie to dwa elementy obejmujące trzeci — człowieka, będącego łącznikiem. To człowiek będący w różnych sytuacjach i strefach — na gruncie publicznym, w miejscu pracy, w strefie prywatnej, tymczasowej przestrzeni domu. W projekcie dyplomowym „MIĘDZY MURAMI. Galeria EL — przestrzeń pracy twórczej”, poświęciłam uwagę przestrzeni dla artystów-rezydentów Projektując to miejsce, starałam się zwracać szczególną uwagę na relację między ludźmi a architekturą — wprowadza w temat swojej pracy Julia Zubka.
autorka wprowadza nowe formy między dawne mury klasztorne
© Julia Zubka
ukryte przejścia
Projekt studentki gdańskiego ASP przedstawia próbę połączenia wartości przestrzeni publicznej z prywatną. Głównym celem projektowym autorki stało się stworzenie na terenie Galerii El strefy prywatnej z dostępem do publicznej oraz do wspólnego przejścia między budynkami rezydentów. Stworzone przez nią, nowe bryły, dostępne między klasztornymi murami, tworzą dodatkową konstrukcję w przestrzeni. Ściany kubików nie stykają się ze starymi murami, będąc od nich znacznie odsunięte.
przestrzenie między murami tworzą przejścia
© Julia Zubka
Powstałe szczeliny tworzą moment przejścia oraz skrywają wejścia do budynków. Dzięki dylatacji odbiorcy mogą doświadczać przestrzeń obydwu konstrukcji. Odsunięcie nowych budynków od murów, pozwala także na utworzenie tajemniczych wejść do wnętrza, które są ukryte w fasadach od strony dziedzińca — tłumaczy autorka.
Wysokie ściany, zarówno te średniowieczne, jak i nowopowstałe, wyznaczają wejścia między mury, o szerokości dziewięćdziesięciu centymetrów. Funkcja ukrytych przejść ma pobudzać wyobraźnie i odkrywać różnice między sferą prywatną a publiczną, dawnym a nowym.
autorka postanowiła oddzielić strefę publiczną od prywatnej
© Julia Zubka
strefy prywatne i publiczne
Projektowane budynki zatapiają się w gruncie na głębokość jednej kondygnacji i rosną nad jego poziomem na wysokość 4,5 metra. Zabieg ten, to odpowiedź studentki na dwa aspekty. Pierwszy dotyczy przyjętej przeze nią potrzeby oddzielenia strefy prywatnej, od publicznej. Zagłębienie kondygnacji sprawia, że z poziomu sfery publicznej widoczna jest jedynie kondygnacja nadziemna, będąca miejscem tymczasowej pracy rezydentów.
klatka schodowa prowadzi do ukrytej kondygnacji
© Julia Zubka
Schodząc do podziemi, użytkownik doświadcza nowej przestrzeni — tajemnicza kondygnacja sprawia wrażenie schronienia przed światem, daje poczucie bezpieczeństwa. Dodatkowo aby to ukryte miejsce, stało się wspólną dla artystów przestrzenią, kondygnacja pod poziomem gruntu, otwiera się na przejście wzdłuż murów.
Przejście to jest także efektem odsunięcia projektowanych budynków od starych murów, dzięki temu stwarza nową trasę, łączącą rezydentów. W zamyśle projektowym ma być zachętą dla artystów do spotkań na gruncie prywatnym i nie pozwolić na izolację użytkownika, a jedynie wyznaczyć odpowiednich eksploratorów i gości strefy prywatnej — dodaje architektka.
minimalistycznie wnętrze mieszkania dla artysty-rezydenta
© Julia Zubka
mieszkania artystów
Modele budynków mieszkalnych stworzone zostały na podstawie schematu — wszystkie mają uwzględniony podział na strefy prywatne i publiczne oraz wspólny schemat kompozycji wnętrza. Po wejściu do budynku użytkownikowi ukazuje się miejsce tymczasowej pracy oraz schody wiodące na kondygnację poniżej gruntu. Dzieli je ukośna ściana, a świetlik umieszczony nad klatką schodową wprowadza światło dzienne do obu przestrzeni.
Pomieszczenie pracowni otwiera się szerokim oknem na dawne mury oddzielające zakonników od świata zewnętrznego, które przez szczeliny i ubytki ukazują otoczenie.
widok z pracowni
© Julia Zubka
Zabieg „okno na mury” ma nasycić nowe wnętrze miejscem istniejącym i jego wartością. Przestrzeń pod poziomem gruntu wzbogacona jest o analogiczne działanie — niewiele mniejszy otwór okienny ukazuje mury. Dodatkowa funkcja przesuwnych skrzydeł okiennych pozwala na powiększenie przestrzeni o dwa metry oraz otwarcie prywatnej przestrzeni artysty, dla innych wtajemniczonych gości — tłumaczy projektantka.
mieszkanie artysty jest oszczędnie zaprojektowane
© Julia Zubka
Strefa prywatna wyposażona jest w skromne, podstawowe funkcje: niewielką łazienkę z natryskiem, umywalką oraz toaletą, ladę aneksu kuchennego, łóżko oraz dwa krzesła. Łóżko niewidoczne od strony aneksu kuchennego, umieszczone jest naprzeciwko wejścia do łazienki.
Starałam się, aby miejsce, choć niekuszące współczesnymi wygodami, było bezpiecznym i skutecznie zaplanowanym — dodaje Julia.
widok z nowej części na dawne mury klasztorne
© Julia Zubka
strefa publiczna jak wirydarz
Skupiając się na strefie publicznej, wychodzącej poza obszar projektowanych budynków, autorka stworzyła miejsce inspirowane dawnym wirydarzem klasztornym. Zamknięte w prostej kompozycji liniowej, przywodzące na myśl drogę, znajduje się w najbardziej otwartej przestrzeni między murami a poza Galerią.
To właśnie w tym miejscu goście mogą poznać zapach grodu klasztornego i poczuć klimat dawnych murów. Możliwość spotkania artysty w mniej oficjalnym otoczeniu, poza budynkiem Galerii jest dodatkowym atutem przestrzeni murów — podsumowuje autorka.
