Warunki techniczne

Treść zapytania

W Starostwie zakwestionowano rozwiązania projektowe, jakie przyjąłem. Sprawa dotyczy przedszkola nowo projektowanego. Okno od strony gdzie nasłonecznienie jest poniżej 3 godzin (strona północna) nie jest nasłonecznione zgodnie z przepisami (§60 WT) natomiast — jeżeli okno mówiąc kolokwialnie bym zamurował — nasłonecznienie byłoby spełnione. Ponadto muszę udowodnić, że dla okien, o których mowa w §57 WT jest spełniony wynikowo §60 WT. […]

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 13.

1. Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń — co uznaje się za spełnione, jeżeli:

1) między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż:

a) wysokość przesłaniania — dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m,

b) 35 m — dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m;

2) zostały zachowane wymagania, o których mowa w § 57 i 60.

2. Wysokość przesłaniania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

3. Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna.

4. Odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być zmniejszone nie więcej niż o połowę w zabudowie śródmiejskiej.

§ 57.

1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 60.

1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 800–1600, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 700–1700.

Opinia

Zgodnie z treścią § 60 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy 21 marca i 21 września w godzinach 800–1600.

Przepis ten stanowi o zapewnieniu w pomieszczeniu co najmniej 3 godziny nasłonecznienia. Tym samym uznać należy, że w przypadku spełnienia określonych w przepisach techniczno-budowlanych warunków dotyczących nasłonecznienia w pomieszczeniu przedszkola, nie ma przeszkód, by zaprojektować okna, które nie będą co prawda zapewniać nasłonecznienia, niemniej jednak pomieszczenie będzie odpowiednio nasłonecznione poprzez inne okna zaprojektowane w tym pomieszczeniu. Projekt uwzględniający takie rozwiązanie — przy założeniu zgodności z przepisami techniczno-budowlanymi, w szczególności przepisami § 13, 57 i 60 r.w.t. — uznać należy za poprawny.

Ustawodawca zapisał wymagania dla okien w dwóch odrębnych paragrafach: w §13 i §57 podał wymagania dla oświetlenia światłem naturalnym, a w §60 wymaganie dla nasłonecznienia. Należy zaznaczyć, że w przywołanych paragrafach uwzględnione zostały dwie różne wartości fizyczne. Jedna z nich to powierzchnia, którą wpuszcza się światło naturalne, dzienne (§13 i §57). Drugi parametr wymagany dla pomieszczenia to czas trwania nasłonecznienia (§60). Nadmienić należy, że w §57 określającym minimalną powierzchnię okien w stosunku do powierzchni podłogi, zostało przywołane odesłanie tylko do §13 definiującego zasady, na jakich określa się przesłanianie okien, nie ma w nim odesłania do §60, który określa wymagania długości czasu nasłonecznienia. Z takiej konstrukcji zapisu wynika, że nie ma konieczności spełnienia obu wymagań (powierzchni okna oraz czasu nasłonecznienia) równocześnie tym samym oknem.

(IP)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 08 grudnia 2017 r.

Treść zapytania

Czy zgodnie ze zmianami w warunkach technicznych analiza nasłonecznienia ma być przeprowadzona dla obydwu równonocy?

Stan prawny

Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie stanowi:

§ 60. [Minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń]

1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu, innych formach opieki przedszkolnej oraz szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia wynoszący co najmniej 3 godziny w dniach równonocy w godzinach 8.00-16.00, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 7.00-17.00.

2. W mieszkaniach wielopokojowych wymagania ust. 1 powinny być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

3. W przypadku budynków zlokalizowanych w zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się ograniczenie wymaganego czasu nasłonecznienia, określonego w ust. 1, do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

Opinia

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dotyczące czasu nasłonecznienia pozostawia pojęcie dni równonocy, przy rezygnacji z konkretnych dni miesięcy marca i września (21 marca i 21 września). Ta rezygnacja wynika najpewniej z faktu, że w poszczególnych latach dni równonocy nie muszą przypadać na wymienione poprzednio konkretne dni, np. równonoc jesienna może przypadać zarówno 22 jak i 23 września, w zależności od roku. Należy zwrócić jednak uwagę, że mowa jest o dniach, czyli w domyśle chodzi zarówno o równonoc wiosenną, jak i jesienną. Tak więc analiza powinna uwzględniać obie równonoce.

W ww. Rozporządzeniu w tekście warunków technicznych nie doprecyzowano narzędzia, jakim należy się posłużyć określając nasłonecznienie pomieszczeń. I tak: projektant może korzystać z licznych programów komputerowych gdzie jest możliwość wykonania analizy dla obydwu czasów , możliwe jest też wykazanie czasu nasłonecznienia np. za pomocą tzw. linijki słońca, która została przedstawiona w książce z 1960 r autorstwa Mieczysława Twarowskiego.

Wyniki analiz przeprowadzonych w różnych programach będą mniej lub więcej różnić się od siebie, zaś linijka słońca upraszczając w sposób rozsądny problem, nie rozdziela równonocy na wiosenną i jesienną, powstaje jeden wykres dla obydwu równonocy.

Generalnie — jako architekci zrzeszeni w MPOIA — jesteśmy krytycznie nastawieni do § 60 WT — próby zastąpienia regulowania odległości pomiędzy budynkami w sposób bardziej racjonalny i jednoznaczny podejmowane są od dawna, niestety „minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń” nadal pozostaje aktualny a korekty takie, jak wprowadzona ostatnio, w niczym nie zmieniają sytuacji a wręcz ją komplikują

(MB, EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 05 grudnia 2017 r.
Aktualizacja 31.12.2018 r

Treść zapytania

Zwracam się z prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości związanych z § 60 w związku z projektowanym przeze mnie zespołem dwóch budynków mieszkalnych wielorodzinnych.

Projektowane budynki wielorodzinne mają wysokość 16,50 m (wymóg MPZP : 15.00-20.00m), usytuowane są w odległości 14,20-15,00 m od domów jednorodzinnych, odległość jest zgodna z §13 (nie występuje przesłanianie).

Czy jako projektant mam obowiązek wykonać linijkę słońca dla domów jednorodzinnych ?

Interpretując § 13, 57 i 60 WT uważam, że ponieważ domy jednorodzinne są wystarczająco nasłonecznione od strony wschodniej i południowej, częściowe zacienienie od strony zachodniej przez projektowane budynki jest dopuszczalne.

Czy to właściwa interpretacja ?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo Budowlane

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

20) obszarze oddziaływania obiektu — należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
[…]

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.).

§ 60. Minimalny czas nasłonecznienia pomieszczeń

1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu, innych formach opieki przedszkolnej oraz szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej,
fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia wynoszący co najmniej 3 godziny w dniach równonocy w godzinach 8,00—16,00, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 7:00—17:00.

2. W mieszkaniach wielopokojowych wymagania ust. 1 powinny być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

Opinia

Zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane projektant powinien określić obszar oddziaływania projektowanej inwestycji, a to czy zacienia ona zarówno sąsiednie działki, jak i sąsiednie, położone na nich budynki, jest jedną z przesłanek do uznania ich właścicieli za strony w postępowaniu. Obowiązek określenia obszaru oddziaływania spoczywa na projektancie również w przypadku, kiedy inwestycja sąsiaduje z domami jednorodzinnymi.

Dom jednorodzinny należy traktować jako mieszkanie wielopokojowe (jedno lub dwa). Zgodnie z przytoczonym paragrafem 60 warunków technicznych należy zapewnić co najmniej jednemu pokojowi w mieszkaniu wielopokojowym minimum trzygodzinny czas nasłonecznienia w dniach równonocy, w godzinach 7.00 do 17.00.

W praktyce: jeśli jesteśmy w stanie rozpoznać i z całą pewnością wykazać, że sąsiadujący z inwestycją dom jednorodzinny posiada prawidłowo naświetlony pokój od strony przeciwległej do tej na którą oddziałujemy, należy sporządzając linijkę słońca pokazać w jaki sposób zacieniamy działkę jaki i ściany z oknami sąsiadującego domu, stwierdzając równocześnie, że od strony, na którą nasza inwestycja nie oddziałuje, pokój w sąsiadującym budynku ma naświetlenie właściwe. Jeśli nie mamy możliwości rozpoznania rzutów budynków sąsiadujących z inwestycją, należy zapewnić właściwe godziny nasłonecznienia oknom, na które cień rzuca nasza inwestycja.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 lipca 2018 r.

Treść zapytania

Czy salom konferencyjnym, w którym łączny czas przebywania tych samych osób jest krótszy niż 2 godziny, należy zapewnić naturalne oświetlenie zgodnie z przepisem §13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie?

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

zgodnie z § 58 ust 1. pkt 1 dopuszcza oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:

1) oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych;

2) jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.

Opinia

Zgodnie z cytowanym wyżej przepisem, dopuszcza się brak oświetlenia dziennego w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi w przypadkach, jeżeli:

1. Oświetlenie nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych,

2. Jest uzasadnione celowością funkcjonalną

Wobec powyższego, jeżeli Ustawodawca przewidział taką możliwość dla pomieszczeń pozbawionych dostępu do światła, tym bardziej należy uznać, że w warunkach nienormatywnego naturalnego oświetlenia możliwe jest przeznaczenie takich pomieszczeń na pobyt ludzi

(KRK, AW)

Treść zapytania

Zagadnienie dotyczy lokalizacji budynków ze względu na przesłanianie a więc odnosi się do §13, oraz §57.

O ile §57 nie budzi wątpliwości — każde pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien liczonej w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. definicja przeznaczonego na pobyt ludzi pomieszczenia, także jest jasna.

O tle zapisy §13 są wyjątkowo rozbieżnie interpretowane, stąd jego właśnie dotyczyć będą pytania:

Pytanie 1:

— czy w świetle §13 ustęp 1 każde pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi musi posiadać okna spełniające warunek przesłaniania? (w wyłączeniem wypadków wskazanych w rozporządzeniu, oraz odstępstw).

Gwoli wyjaśnienia spotkaliśmy się z interpretacją, nawiązującą do §60 zgodnie z którą w lokalu mieszkalnym wystarczy aby tylko jedno pomieszczenie posiadało okna spełniające wymagania §13, a w zabudowie śródmiejskiej w przypadku lokali jednopokojowych żadne z pomieszczeń.

Dodam tutaj, że moim zdaniem łączenie zapisów §60 dotyczących nasłonecznienia z zapisami §13 w zakresie oświetlenia jest niedopuszczalną nadinterpretacją, gdyż zapisy tych § należy zachować łącznie, oraz w §13 nie wskazano wyłączeń analogicznych jak w §60.

Pytanie 2:

— czy wszystkie okna w danym pomieszczeniu na pobyt ludzi muszą spełniać warunek przesłaniania? czy też może dotyczy on jedynie okien zapewniających spełnienie wymagań §57 wybranych przez architekta, a pozostałe traktujemy jako dodatkowe, których mogłoby nie być. Skoro okna te można zamurować to równie dobrze mogą nie spełniać warunku przesłaniania. Druga argumentacja mówi, że skoro zaprojektowano „nadmiarowe” okna to muszą być one zgodne z przepisami, także pod kątem przesłaniania, a jeśli nie są one potrzebne, lub nie da się ich zaprojektować zgodnie z przepisami nie należy ich projektować.

Pytanie 3:

— czy płaszczyznę poziomą służąca do wyznaczania strefy przesłaniania, umieszczoną zgodnie z §13 ustęp 1 punkt 1 (wierzchołek w wewnętrznym licu ściany na osi okna) można obracać w płaszczyźnie poziomej z punktem obrotu zlokalizowanym w wierzchołku, czy też musi być ona umieszczona symetrycznie do osi okna (po 30 stopni w każdą stronę od osi okna — matematycznie w płaszczyźnie poziomej okno posiada dwie osie, równoległą i prostopadłą do lica szyby i zapis w osi należałoby rozumieć jako umieszczenie symetryczne).

(rysunek 2 — obrót)

Pytanie 4:

— czy ww. płaszczyznę można przesuwać wzdłuż wewnętrznego lica ściany np. uwzględniając jedynie część danego okna, która zapewnia spełnienie wymagań §57, a pozostałą część okna traktować jako dodatkową analogicznie jak w pytaniu 2.

(rysunek 3 — przesunięcie)

Rysunek 1

Rysunek 2

Rysunek 3

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

§ 13.
1. Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń — co uznaje się za spełnione, jeżeli:

1) między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż:

a) wysokość przesłaniania — dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m;

b) 35 m — dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m.

2) Zostały zachowane wymagania, o których mowa w § 57 i 60.

2. Wysokość przesłaniania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

3. Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna.

4. odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być zmniejszone nie więcej niż o połowę w zabudowie śródmiejskiej.

§ 57.
1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie — co najmniej 1:12.

§ 60.
1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu, innych formach opieki przedszkolnej oraz szkole, z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia wynoszący co najmniej 3 godziny w dniach równonocy w godzin 800—1600, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 700—1700.

2. W mieszkaniach wielopokojowych wymagania ust. 1 powinny być spełnione przynajmniej dla jednego pokoju.

3. W przypadku budynków zlokalizowanych w zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się ograniczenie wymaganego czasu nasłonecznienia, określonego w ust. 1, do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

W odpowiedzi na problemy związane z interpretacją przepisów zawartych w warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dotyczących przesłaniania i nasłonecznienia (§ 13, 57 i 60) wyjaśniamy:

Ad. Pytanie nr 1:

Paragraf 13 warunków technicznych dotyczy zasad zachowania minimalnych odległości pomiędzy budynkami w celu umożliwienia dostępu dla naturalnego oświetlenia do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, natomiast § 57 określa minimalne powierzchnie okien w stosunku do wielkości pomieszczenia. Przepis ten dotyczy wszystkich pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi z wyłączeniem przypadków wskazanych w rozporządzeniu oraz ewentualnych odstępstw. Zapisów tych nie należy łączyć z zapisami § 60, dotyczącego zapewnienia minimalnego czasu nasłonecznienia, które dotyczą znacznie węższego zakresu pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi.

Ad. Pytanie nr 2:

Paragraf 57 określa, jaka winna być minimalna powierzchnia okien w stosunku do powierzchni podłogi. Jeśli część okien w pomieszczeniu zapewnia powyższe wymagania, to ta ich ilość winna spełniać wymagania zachowania odległości od innych obiektów. Pozostałe okna nie muszą już ich spełniać, gdyż pomieszczenie ma zapewniony warunkami dostęp do światła dziennego, a każda rozszerzająca interpretacja nie ma podstaw prawnych. Cytowane warunki mówią o doświetleniu pomieszczeń, a nie o zapewnieniu dostępu światła poprzez wszystkie okna do pomieszczenia.

Ad. Pytanie nr 3:

Zapis § 13 ust. 1 pkt 1 określa lokalizację wierzchołka kąta (usytuowanie w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego), jego wartość (60°) oraz warunek nie przesłaniania zarówno przez część tego samego budynku jak i inny obiekt przesłaniający. Nie warunkuje wymogu wyznaczania osi pomiędzy ramionami kąta prostopadle do lica ściany. Dozwolone jest wyznaczanie kąta poprzez takie obracanie osią, które zapewni zachowanie wymaganej wielkości minimum 60° pomiędzy zewnętrznymi krawędziami otworu w ścianie, zgodnie z przedstawionym schematem na rysunku nr 2. Im szerszy otwór okienny i im mniejsza grubość całkowita ściany zewnętrznej, tym bardziej możliwe jest odchylenie osi kąta względem elewacji.

Ad. Pytanie nr 4:

Paragraf 13 ust. 1 pkt 1 wyraźnie określa, że wierzchołek kąta 60° należy sytuować na osi okna pomieszczenia przesłanianego. Rozwiązanie pokazane na rysunku nr 3 nie spełnia tego wymogu, gdyż jest to jedno okno. Do przyjęcia jest rozwiązanie, gdy będą to dwa lub więcej okna, a skrajne z nich zapewnia wymaganą warunkami powierzchnię dla dostępu naturalnego oświetlenia do pomieszczenia, a oś kąta będzie usytuowana w osi tego okna.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 30 kwietnia 2019 r.

Treść zapytania

Czy w pomieszczeniu, w którym są 4 okna, z czego dwa okna nie spełniają warunku z § 13 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a dwa pozostałe okna spełniają te wymagania, warunek uważa się za spełniony?

W załączeniu rzuty przedstawiające powyższy problem:

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.)

§13.1. Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń – co uznaje się za spełnione, jeżeli:

1) między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż:

a. wysokość przesłaniania – dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m;

b. 35 m – dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m.

2) Zostały zachowane wymagania, o których mowa w § 57 i 60.

2. Wysokość przesłaniania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy się od poziomu dolnej krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu przesłaniającego lub jego przesłaniającej części.

3. Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna.

4. 4 odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mogą być zmniejszone nie więcej niż o połowę w zabudowie śródmiejskiej.

§57. 1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu,
w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

W odpowiedzi na problemy związane z interpretacją przepisów zawartych w warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dotyczących przesłaniania (§ 13, 57) wyjaśniamy:

Paragraf 13 warunków technicznych dotyczy zasad zachowania minimalnych odległości pomiędzy budynkami w celu umożliwienia dostępu dla naturalnego oświetlenia do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, natomiast § 57 określa minimalne powierzchnie okien w stosunku do wielkości pomieszczenia. Przepis ten dotyczy wszystkich pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi z wyłączeniem przypadków wskazanych w rozporządzeniu oraz ewentualnych odstępstw.

Pomieszczenia techniczne, jak np.: przyłącz wody, wymiennikownia oraz higieniczno-sanitarne, jak np.: toalety, łazienki, umywalnie nie wymagają dostępu do światła dziennego, w związku z powyższym umieszczane w nich okna nie muszą spełniać warunków zapisanych w § 13 i 57 warunków technicznych.

Zapis § 13 ust. 1 pkt 1 określa lokalizację wierzchołka kąta (usytuowanie w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego), jego wartość (60°) oraz warunek nie przesłaniania zarówno przez część tego samego budynku jak i inny obiekt przesłaniający. Nie warunkuje wymogu wyznaczania osi 

pomiędzy ramionami kąta prostopadle do lica ściany. Dozwolone jest wyznaczanie kąta poprzez takie obracanie osią, które zapewni zachowanie wymaganej wielkości minimum 60° pomiędzy zewnętrznymi krawędziami otworu w ścianie. Im szerszy otwór okienny i im mniejsza grubość całkowita ściany zewnętrznej, tym bardziej możliwe jest odchylenie osi kąta względem elewacji.

Paragraf 57 określa, jaka winna być minimalna powierzchnia okien w stosunku do powierzchni podłogi. Jeśli część okien w pomieszczeniu zapewnia powyższe wymagania, to ta ich ilość winna spełniać wymagania zachowania odległości od innych obiektów. Pozostałe okna nie muszą już ich spełniać, gdyż pomieszczenie ma zapewniony warunkami dostęp do światła dziennego, a każda rozszerzająca interpretacja nie ma podstaw prawnych. Cytowane warunki mówią o doświetleniu pomieszczeń, a nie o zapewnieniu dostępu światła poprzez wszystkie okna do pomieszczenia.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 26 sierpnia 2019 r.