Jedna z modernistycznych ikon Poznania – hala widowiskowo-sportowa Arena przejdzie modernizację i rozbudowę. Z zewnątrz bryła nie ulegnie zasadniczej zmianie, natomiast w środku oraz w najbliższym sąsiedztwie dojdzie do rewolucji. Za projekt odpowiedzialna jest pracownia CDF Architekci.
Arena za dwa lata będzie obchodzić półwiecze istnienia. Charakterystyczny budynek na planie koła (średnica ok. 80 m, wysokość: 28 m) zaprojektowany przez poznańskiego architekta Jerzego Turzenieckiego otwarto w 1974 roku w parku Kasprowicza (widoki z budowy i pierwszych lat użytkowania: tutaj). Bryła nawiązuje dość silnie do rzymskiego Palazzetto dello Sport z 1958 roku, którego autorami byli Pier Luigi Nervi i Annibale Vitelozzi. Charakterystyczną cechą Areny określanej często mianem „odwróconego spodka” są uwidocznione na zewnątrz żelbetowe przypory - elementy konstrukcji służące jednocześnie jako rynny. Przez pierwsze lata uwagę przykuwał również „złoty” dach pokryty płytkami z aluminium barwionymi na złotawy odcień.
Hala, która pierwotnie mogła pomieścić ok. 4 tys. widzów (w ostatnich latach nieco powyżej 3 tys.) była intensywnie wykorzystywana przez organizatorów imprez sportowych, koncertów oraz widowisk. W ostatnim dwudziestoleciu niewielka pojemność Areny oraz pogarszający się stan techniczny budowli sprawiły, że hala była używana rzadziej. Względy bezpieczeństwa ograniczały zakres potencjalnych imprez. W 2018 roku, krótko po doraźnym remoncie, odpadły fragmenty podwieszanego sufitu i Arenę czasowo zamknięto.
pokraczne substytuty
Niedostateczną konserwację obiekt zawdzięczał m.in. coraz silniejszej od początków tego stulecia chęci zastąpienia oryginalnej budowli nowym obiektem. Media donosiły o takich zamiarach, publikowano nawet dość kuriozalne amatorskie wizualizacje nowej Areny nawiązujące w nieudany sposób do oryginału. Na szczęście wraz z upływem czasu rosła świadomość architektonicznej wartości obiektu, głos w jego sprawie zabierała miejska konserwator zabytków. Wreszcie, Arena zarządzana przez Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji została 4 lata temu przekazana innej miejskiej spółce: Międzynarodowym Targom Poznańskim (Grupie MTP). Zapadła decyzja o gruntownej modernizacji.
Hala widowiskowo-sportowa Arena w Poznaniu - wizualizacja stanu po modernizacji
© proj. CDF Architekci
W 2019 roku przedstawiono pierwsze informacje dotyczące remontu oraz wizualizacje projektu autorstwa poznańskiej pracowni CDF Architekci kierowanej przez Karola Fiedora. Dziś, po zmianach i aktualizacjach koncepcji (widocznych na prezentowanych tutaj wizualizacjach), inwestycja z gotowym pozwoleniem na budowę czeka na rozpoczęcie prac. Zapowiadano je już na rok 2020, ale Grupa MTP tłumaczyła opóźnienie pandemią. Natomiast w zeszłym roku ekologiczni aktywiści odwołali się od decyzji środowiskowej dla przebudowy Areny. Władze miasta były oburzone mówiąc o blokowaniu remontu ikony miasta. Ekologom zależało jednak na zmianach dotyczących odprowadzania wody i liczby drzew do wycinki. Po satysfakcjonujących ich ustaleniach (umożliwienie nawadniania parku z użyciem deszczówki, wzrost liczby nasadzeń kompensacyjnych z 215 do 486 drzew) wycofali odwołanie. Obecnie trwają zatem kolejne próby wyłonienia wykonawcy prac budowalnych.
Z zewnątrz bryła Areny niemal się nie zmieni. Podobne będą podziały okien i przeszkleń, widoczna będzie konstrukcja, a dach znowu będzie „złoty”:
Zgodnie z wymogami konserwatorskimi zastosujemy nowe płytki o podobnych wymiarach, ale wykonane w bardziej ekologicznej technologii – mówi Karol Fiedor. – Nowe poszycie dachu będzie teraz dwuwarstwowe, co raz na zawsze zlikwiduje problem z notorycznymi przeciekami.
niżej, więcej, lepiej
Hala widowiskowo-sportowa Arena w Poznaniu - wizualizacja stanu po modernizacji
© proj. CDF Architekci
Rewolucyjne zmiany przejdzie natomiast wnętrze. Z oryginalnej budowli zostanie zasadniczo konstrukcja, usunięte zostaną natomiast wszystkie wewnętrzne ściany i elementy wyposażenia. Najważniejszą zmianą będzie powiększenie kubatury hali o kondygnację podziemną – nie tylko pod budynkiem, ale też poza jego obrysem.
Sprawy konstrukcyjne były dla nas największym wyzwaniem – mówi Fiedor. – Bardzo skomplikowanym, ale też niezwykle dokładnie przez nas przygotowanym przedsięwzięciem będzie podbijanie istniejących fundamentów metoda iniekcji strumieniowej. Operacja potrwa kilka miesięcy.
Dzięki utworzeniu podziemnej kondygnacji powiększy się centralna przestrzeń przeznaczona na widowiska i wydarzenia sportowe. Zaprojektowane od nowa trybuny pomieszczą teraz więcej widzów: od ok. 6 tys. podczas meczów i imprez sportowych do 9,5 tys. podczas koncertów. Elastyczne kształtowanie liczby stanie się możliwe będzie dzięki wysuwanym teleskopowo trybunom. Będą one bardziej strome i ulokowane równolegle do krawędzi boiska. Dotychczas rzędy siedzeń obiegały płytę Areny po łuku. W przestrzeń hali zostanie wstawiona również stalowa niezależna konstrukcja, do której podwieszane będą głośniki, reflektory i ekrany.
forum arenum
Po zmianach poprawie ulegnie logistyka całego obiektu: już nie na parterze, a w podziemiach pod trybunami przewidziano zaplecze techniczne, pomieszczenia przygotowawcze dla sportowców oraz sale konferencyjne o dającym się elastycznie kształtować rzucie. Na tym poziomie znajdzie się też nowe główne wejście z kasami i szatniami. Ta zmiana wiąże się z przekształceniem przedpola Areny od strony ul. Wyspiańskiego (tzw. plac Olimpijski). Powstanie tu interesująco zaprojektowana przestrzeń publiczna: zagłębione forum na planie elipsy z amfiteatralnym układem schodów i siedzisk. Bliżej ulicy zaprojektowano również jeden z dwóch parkingów podziemnych przeznaczony dla widzów (330 stanowisk). Drugi, mniejszy - techniczny, powstanie po przeciwnej południowej stronie z dojazdem od ulicy Reymonta.
Hala widowiskowo-sportowa Arena w Poznaniu - wizualizacja stanu po modernizacji,
© proj. CDF Architekci
Uzupełnieniem inwestycji będzie też kameralny biurowiec administracyjny o trzech nadziemnych kondygnacjach ulokowany po północno-wschodniej stronie obiektu. Z areną zostanie połączony pod ziemią za pomocą długiego tunelu.
Chcemy, żeby był to „korytarz pamięci”, w którym wyeksponowane zostaną pamiątki związane z budową, jej autorem oraz licznymi imprezami sportowymi i widowiskami, z którymi kojarzona jest Arena – opowiada Fiedor.
spójnie z parkiem?
Oprócz zagłębionego dziedzińca, architekci zaprojektowali również zieleń, małą architekturę i układ alejek dookoła Areny. Zależy im na tym, żeby stanowiły one spójną całość z resztą parku Kasprowicza, który wymaga rewaloryzacji.
Zrobiliśmy nawet pro bono koncepcję dla całego parku i zależy nam, żeby zarządcy miejskiej zieleni uwzględnili ją w swoich planach. W przeciwnym razie teren wokół Areny po modernizacji będzie znacząco odróżniał się od najbliższej okolicy - mówi Fiedor.
Kiedy w Arenie zagoszczą znowu sportowcy, artyści i widzowie? Jeśli przebudowa ropocznie się w najbliższych miesiącach, to rezultatu można spodziewać się na przełomie 2024 i 2025 roku.
