Warunki techniczne

Treść zapytania

1. Jak należy traktować §104.3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z zachowaniu co najmniej 0,5 m między bokiem samochodu a ścianą lub słupem?

— Czy przedmiotowe 0,5 m musi być zachowane w przypadku zaparkowanego samochodu idealnie na środku, a może gdy samochód jest zaparkowany w skrajnym położeniu przy linii?

— Czy przedmiotowy warunek jest spełniony w odniesieniu do mojego m. postojowego samochodu, który posiadam (szerokość 1740 mm)?

2. Jak należy mierzyć szerokość m. postojowego nr 5B?

Od słupa do wewnętrznej strony linii, do słupa do osi linii (225 cm), a może od osi słupa do osi linii (240 cm), a może jeszcze inaczej? Podobnie, jak należy mierzyć długość miejsca postojowego?

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r (Dz. U. Nr 75, poz. 690) stanowi:

§.104.3. Stanowiska postojowe w garażu powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5,0 m, z zachowaniem odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem — co najmniej 0,5 m.

Opinia

Z przytoczonego powyżej zapisu wynika, że minimalna szerokość stanowiska postojowego wynosi 2,3 m. Szerokość ta powinna być mierzona w osiach pasów malowanych na posadzce lub pomiędzy krawędzią ściany / słupa a osią pasa malowanego na posadzce (w przypadku stanowiska zlokalizowanego przy ścianie lub słupie). Długość miejsca postojowego wynosi co najmniej 5,0 m, sposób pomiaru analogiczny do pomiaru szerokości miejsca postojowego przytoczonego powyżej.
Również w przypadku samochodu o szerokości 1740 mm (1,74 m) szerokość miejsca postojowego wynosić powinna min. 2,3 m, ponieważ wprawdzie 1,74+0,5=2,24 m, ale jednocześnie spełnić należy wymaganie rozporządzenia o zachowaniu minimalnej szerokości czyli 2,3 m.

Rozporządzenie nie określa, w jaki sposób na miejscu postojowym zaparkowany ma być samochód- w związku z tym może on być zaparkowany dowolnie na całym obszarze wyznaczonym jako miejsce postojowe. Stanowisko postojowe pokazane na załączony do pytania szkicu nie spełnia wymagań rozporządzenia, ponieważ jego szerokość wynosi 225 cm, a więc o 5 cm za mało, a długość 490 cm, a więc o 10 cm za mało.
Warto zwrócić uwagę, że należałoby również sprawdzić szerokość drogi dojazdowej do stanowiska postojowego.

Zgodnie z § 104 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wynosić ona powinna co najmniej 5,7 m (przy parkowaniu prostopadłym).

Na marginesie można dodać, że wkrótce, w związku z nowelizacją rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zmienią się wymagania odnośnie wymiarów miejsc postojowych. Wg propozycji zmiany rozporządzenia wymiary te wynosić będą co najmniej 2,5 × 5,0m z jednoczesnym zachowaniem odległości między dłuższą krawędzią miejsca postojowego (a nie samochodu, jak do tej pory) a ścianą co najmniej 0,3 m, słupem co najmniej 0,1 m.

(JW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 27 listopada 2017r.

Treść zapytania

Czy brak zapisów i oznaczeń spadków na rysunku rzutu garażu podziemnego wielostanowiskowego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym można uznać za błąd projektowy ?

W załączeniu wysyłam rzut garażu. Budynek został zrealizowanym w 2017 r.

Wykonawca wykonał spadki do odwodnienia liniowego tylko na jezdni, na powierzchni stanowisk postojowych posadzka nie ma spadków. Wykonawca na etapie realizacji nie zwrócił się do projektanta z zapytaniem w jaki sposób należy wykonać posadzkę, obecnie użytkownik garażu kwestionuje poprawność wykonania.

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

§ 107. [Posadzka w garażu]

1. Posadzka w garażu powinna mieć spadki do wewnętrznego lub zewnętrznego wpustu kanalizacyjnego.

Opinia

Zapisy Rozporządzenia nie precyzują minimalnego zakresu w jakim muszą być zapewnione spadki posadzki w garażu. Z doświadczenia projektowego wynika, że spadki wykonane na całej powierzchni garażu nie są konieczne a generują stosunkowo duże, niepotrzebne koszty materiałowe i wykonawcze : niewielka ilość wody, która pojawia się na stanowiskach postojowych z topniejącego ściegu czy też padającego deszczu, zanim dopłynie po posadzce w spadku do korytka usytuowanego w osi dojazdu — wyparowuje.

W związku z tym za rozsądne i celowe uważamy wykonanie spadków posadzki np. w metrowym pasie wzdłuż korytek ściekowych.
Decyzja co do zakresu spadków leży w kompetencjach projektanta obiektu. W analizowanej sytuacji spadki zostały wykonane w obrębie jezdni, z pominięciem stanowisk postojowych. Takie rozwiązanie ZR uważa za całkowicie poprawne.

(M.B.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 08 Kwietnia 2018 r.

Treść zapytania

Chciałbym prosić o pomoc w pomiarach miejsca postojowego. W poprzek miejsca postojowego przy jego tylnej ścianie znajduje się rura kanalizacyjna. Wysokość do rury kanalizacyjnej to około 190 centymetrów od poziomu posadzki. Długość miejsca postojowego to — licząc od tylnej ściany do osi przedniej linii — 495cm. Czy według normy PN 70 powierzchnia rury powinna być odliczona w 50%. Czy tym samym zmienia się długość miejsca postojowego czy spełnia ono warunki techniczne?

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz. U. 2015.1422 z późniejszymi zmianami), zgodnie z którym:

Rozdział 10. Garaże dla samochodów osobowych

§ 102.
Garaż do przechowywania i bieżącej, niezawodowej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny obiekt budowlany lub część innego obiektu, będący garażem zamkniętym — z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami, bądź garażem otwartym — bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi, powinien mieć:

1) wysokość w świetle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych 2 m;

[…]

Opinia

Minimalna wysokość garażu została określona w § 102. Ust 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie i wynosi ona: „w świetle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych 2 m”.

W garażu posiadającym powyższe wysokości powierzchnię należy zaliczać w 100%.

W przypadku wykonania nad stanowiskiem postojowym instalacji na wysokości 190cm — przestrzeń w zakresie tego obniżenia nie może być zaliczona do powierzchni garażu. Takie stanowisko postojowe nie spełnia wymogów ww. Warunków Technicznych zarówno przez niedopuszczalną wysokość instalacji nad posadzką, jak i z powodu niewłaściwej długości stanowiska postojowego (poprzez konieczność wyłączenia fragmentu powierzchni), które zgodnie z ww. Warunkami Technicznymi powinno mieć w przypadku samochodów osobowych 5 m długości.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 16 lipca 2018 roku

Treść zapytania

Czy miejsca postojowe o wymiarach 5,0 m x 2,3 m w garażu podziemnym nowo projektowanego budynku wielorodzinnego, zlokalizowane pod rampą wjazdową, mające liniowo malejącą na swej długości wysokość, od 2,35 m w najwyższym, do 1,3 m w najniższym miejscu, powinny być brane pod uwagę przy weryfikacji zapewnienia minimalnej ilości miejsc postojowych wymaganych dla danej inwestycji przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami (tekst jednolity) 2018.01.01.

§ 21.
1. Stanowiska postojowe dla samochodów powinny mieć wymiary wynoszące co najmniej:

1) szerokość 2,5 m i długość 5 m — w przypadku samochodów osobowych;

§ 102.
Garaż do przechowywania i bieżącej, niezawodnej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny obiekt budowlany lub część innego obiektu, będący garażem zamkniętym — z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami, bądź garażem otwartym — bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi, powinien mieć:

szerokość w świetle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych 2 m.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z cytowanymi wyżej zapisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wysokość w świetle konstrukcji garaży, w tym miejsc postojowych winna wynosić minimum 2,2 m z możliwością lokalnych obniżeń w przypadku spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych do 2,0 m. Stanowiska nie spełniające tych wymagań nie mogą być brane pod uwagę do wykazywania ich w projekcie budowlanym w ogólnej ilości miejsc postojowych.

Jednocześnie zwracamy uwagę, że w zależności od terminu składania projektu do uzyskania pozwolenia na budowę, konieczne jest uwzględnienie nowych wymogów dotyczących szerokości stanowisk oraz ich odległości od ścian i słupów, zgodnie z § 21 warunków technicznych.

(WD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 31 października 2018 r.

Treść zapytania

Czy jest możliwość zabudowy w odległości 3m od granicy z działką budowlaną ściany z oknem w kierunku granicy?

Jeśli nie, to jak wytłumaczyć powszechna zgodę w Starostwach na pustaki szklane „luksfery” w ścianie w odległości 3m od granicy? Czym różni się „luksfer” od okna przeciwpożarowego, zakładając że oba rozwiązania mają wymaganą klasę odporności ogniowej EI30? […] Paragraf 12 mówi o „otworach okiennych” a nie o oknach, a w otworze okiennym może być okno ale też mogą być luksfery. Wiec i luksfery powinny być zakazane a tak nie jest.

Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA prezentuje swoją opinię:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (wraz z późniejszymi aktualizacjami).

Dział II. Zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej, Rozdział 1. Usytuowanie budynku

§ 12.
1. Jeżeli z przepisów par. 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271–273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy,

2) 3 m — w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

Dział VI. Bezpieczeństwo pożarowe, Rozdział 3. Strefy pożarowe i oddzielenia przeciwpożarowe

§ 232.
6. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego dopuszcza się wypełnienie otworów materiałem przepuszczającym światło, takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie, jeżeli powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10% tej ściany […]

Opinia

Pierwsza z cytowanych regulacji dotyczy sytuowania budynku na działce, zmieniony przepis reguluje odległości budynku usytuowanego na działce budowlanej od granicy tej działki (nie jak poprzednio od granicy z działką budowlaną), druga regulacja dotyczy problematyki bezpieczeństwa pożarowego, reguluje warunki jakim odpowiadać ma ściana oddzielenia pożarowego.

Paragraf 232 regulujący kwestie ściany oddzielenia pożarowego nie został wymieniony w tekście paragrafu 12 regulującego odległości od granicy, tak jak paragrafy 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271–273, których zapisy mogą wprowadzić inne wymagania.

Wnioskując: w projektowanym budynku odległość ściany z oknami lub drzwiami od granicy działki budowlanej na której zlokalizowany jest ten budynek nie może być mniejsza niż cztery metry, chyba że Minister Infrastruktury udzieli zgodę na odstępstwo.

Jeśli z uwagi na uwarunkowania na sąsiedniej działce budowlanej ściana wznoszona w odległości trzech metrów od granicy musi być ścianą oddzielenia pożarowego, nie może ona posiadać ani otworów drzwiowych ani okiennych. Może natomiast posiadać, w ograniczonej paragrafem 232 ilości, otwory wypełnione przeziernymi elementami murowanymi niebędącymi oknami, typu luksfer, szkło profilowe, cegła szklana.

 
(MB,MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 17 listopada 2016
Aktualizacja: 31 grudnia 2018 r.

Treść zapytania

Zwracam się do Państwa z wnioskiem o wyjaśnienie wynikających z wymogów bezpieczeństwa pożarowego określonych w § 271–281 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych odległości pomiędzy budynkiem garażu a innym budynkiem usytuowanym na działce sąsiedniej.

Z przepisów zawartych w Rozdziale 8 rozporządzenia „Wymagania przeciwpożarowe dla garaży” (§ 274–281) § 276 ust. 1 stanowi, że „usytuowanie garażu zamkniętego i otwartego powinno odpowiadać warunkom określonym w § 271 jak dla budynków PM” stąd wynika iż odległość pomiędzy ścianami zewnętrznymi garażu, niebędącymi ścianami oddzielenie przeciwpożarowego (a innym budynkiem — przyp. autora) na działkach sąsiednich powinna wynosić odpowiednio jak dla budynku PM do PM tj 8m, jednak w ust. 2 wyłącza zastosowanie tego przepisu do garażu o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 3 w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej.

Czy w takim razie możliwe jest sytuowanie garażu w odległości mniejszej niż 8m jeśli liczba stanowisk nie przekracza 3, nie stosując przy tym ściany oddzielenie przeciwpożarowego? Jak należy traktować budynek garażu o liczbie stanowisk nie większej niż 3 określając jego odległość od budynku mieszkalnego ZL IV?

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065)

§ 102.
Garaż do przechowywania i bieżącej, niezawodowej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny obiekt budowlany lub część innego obiektu, będący garażem zamkniętym — z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami, bądź garażem otwartym — bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi, powinien mieć […]

§ 271.
1. Odległość między zewnętrznymi ścianami budynków niebędącymi ścianami oddzielenia przeciwpożarowego, a mającymi na powierzchni większej niż 65% klasę odporności ogniowej (E), określoną w § 216 ust. 1 w 5 kolumnie tabeli, nie powinna, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, być mniejsza niż odległość w metrach określona w poniższej tabeli:

§ 273.
1. Odległości między ścianami zewnętrznymi budynków położonych na jednej działce budowlanej nie ustala się, z zastrzeżeniem § 249 ust. 6, jeżeli łączna powierzchnia wewnętrzna tych budynków nie przekracza najmniejszej dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej wymaganej dla każdego ze znajdujących się na tej działce rodzajów budynków.

§ 274.
1. Wymagania przeciwpożarowe, określone w niniejszym rozdziale, dotyczą garaży zamkniętych i otwartych, o których mowa w § 102–108.

2. W przypadku gdy przepis rozporządzenia nie określa rodzaju garażu, należy rozumieć, że dotyczy on garaży zamkniętych i otwartych. […]

§ 275.
1. Klasę odporności pożarowej garażu należy przyjmować, jak dla budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, pod warunkiem wykonania jego elementów jako nierozprzestrzeniających ognia, niekapiących i nieodpadających pod wpływem ognia, jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej.

2.Dopuszcza się, z zastrzeżeniem § 277 ust. 5, wykonanie nad najwyższą kondygnacją garażu otwartego, będącego budynkiem niskim (N), dodatkowego poziomu stanowisk postojowych bez zadaszenia lub z zadaszeniem spełniającym wymagania określone w § 274 ust. 3. […]

§ 276.
1. Usytuowanie garażu zamkniętego i otwartego powinno odpowiadać warunkom określonym w § 271 jak dla budynków PM o gęstości obciążenia ogniowego do 1000 MJ/m2, z zastrzeżeniem § 19.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do garażu o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 3, w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI1) z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. — Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2015 r. poz. 520, z późn. zm.

USTAWA z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zapisy § 276. 1 WT podają jak należy traktować garaż przy określaniu jego usytuowania, odsyłają do tabeli określającej minimalne odległości garażu zamkniętego i otwartego w relacji do budynków typu ZL, PM i IN. Równocześnie w tym samym paragrafie, w pkt. 2 zwalniają z wymagań garaże o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 3, w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej. Wyłączenie z określenia odległości tego typu garaży oznacza, że nie występują (z zastrzeżeniem § 19) ograniczenia w usytuowaniu tego typu garaży w relacji do budynków na innej (nie jednej) działce. Nie ma więc podstaw, aby wprowadzać takie ograniczenia bez podstawy prawnej. Wyłączenie podane w § 276. 2 WT jest jednoznaczne. Można sytuować garaż w odległości mniejszej niż np. 8m jeśli liczba stanowisk nie przekracza 3, w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej nie stosując przy tym ściany oddzielenia przeciwpożarowego. Budynek garażu o liczbie stanowisk nie większej niż 3 w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej należy traktować jako obiekt, którego prawidłowe położenie określa się nie względem ściany budynku sąsiedniego lecz względem okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynkach wymienionych w § 19 WT.

Nie można przy tej okazji zapomnieć innych ograniczeniach, które mogą wynikać z wyposażenia garażu, takich jak czepnie, wyrzutnie itd. Zwolnienie dotyczy jedynie usytuowania ww. garażu. Należy pamiętać, że zgodnie z § 275. Ust. 1. W.T. klasę odporności pożarowej garażu w dalszym ciągu należy przyjmować, jak dla budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2 i stosować wszystkie pozostałe przepisy z tym związane. Pomimo braku pełnej definicji garażu podanej wprost w słowniczku nie powinno być wątpliwości w określeniu czy dany budynek jest garażem. Kluczowe jest tu stosowanie odpowiedniego oznakowania tego typu (istniejących) garaży na mapie do celów projektowych.

W przypadku wątpliwości (oznakowanie geodezyjne podlegało w ostatnim czasie częstym zmianom) można skorzystać z zapisów KPA Art. 75. Pomimo także braku określenia ścisłych zasad kiedy garaż ma 1, 2 ,3 lub więcej stanowisk w ocenie MPOIA proponuje się określić wielostanowiskowość garażu w odniesieniu do istniejących lub potencjalnych wielkości wewnętrznych stanowisk postojowych dla sam. osobowych, podanych w WT wewnątrz asyfikowanego garażu.

Ostatnią ważną sprawą w omawianym przepisie jest odpowiedź na następujące pytanie: czy wymienione § 276. 2 WT typy zabudowy i wielkość garażu należy traktować łącznie czy też rozłącznie. Nie ma wątpliwości, że zabudowa jednorodzinna i zabudowa rekreacji indywidualnej występują rozłącznie — mamy tu więc wskazane w przypadku jakiej zabudowy należy stosować zapisy § 276. 2 WT. Nie wyklucza się, że przepisy prawa miejscowego mogą wskazywać taką hybrydę jak zabudowa jednorodzinna i rekreacji indywidualnej łącznie — wówczas także można stosować zapisy § 276. 2 WT. Ten sposób czytania tego przepisu nie jest nadinterpretacją. Poza logiką takie kontekstowe myślenie jest tu uprawnione, gdzie po raz kolejny łącznik „i” (koniunkcję) rozumiemy jako „lub” (alternatywę). Znakomitym, jednym z setek podobnych przykładów w tym samych akcie prawnym jest poniższe zdanie zaczerpnięte z § 84 „…dopuszcza się umieszczenie wspólnego ustępu dla kobiet i mężczyzn” w którym to zdaniu uznanie łącznika „i” za obligatoryjną koniunkcję zamiast alternatywy oznaczałoby, że z ustępu mogą korzystać wyłącznie osoby dwupłciowe (łac. Hermaphroditus) lub kobiety i mężczyźni jednocześnie.

Pozostaje jeszcze sprawa łącznego spełnienia warunku wielkości garażu i rodzaju zabudowy. Ustawodawca wymienił: „garaż o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 3, w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej”. Przy analizie tego przepisu należy zwrócić na trzy sprawy:

a. zastosowanie przecinka — co oznaczać może, że spełnienie tylko któregokolwiek z 3 warunków jest wystarczające
b. całkowicie odmienny charakter pierwszej cechy (nie definiujący pozostałych cech) oraz pozostałych elementów
c. brak jednoznacznego wskazania konieczności spełnienia łącznie wymienionych cech (choć metoda taka stosowana jest wielokrotnie w tym samym akcie prawnym)

Niniejsza opinia nie rozstrzyga czy okoliczności o których tu mowa nie muszą być spełnione łącznie. Pewne jest natomiast, że usytuowanie garażu o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 3 w zabudowie jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej nie musi odpowiadać warunkom określonym w § 271 jak dla budynków PM o gęstości obciążenia ogniowego do 1000 MJ/m2, z zastrzeżeniem § 19.

 
(KD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 stycznia 2020 r.

Treść pytania

Proszę o uzyskanie stanowiska (interpretację przepisów) w sprawie szerokości miejsca postojowego zlokalizowanego w garażu podziemnym, które ograniczone jest z obu stron przeszkodami stałymi w postaci ścian nośnych obiektu w odniesieniu do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002. w sprawie warunków technicznych, jakimi powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Deweloper złożył wniosek o pozwolenie na budowę końcem 2017 r.

(W omawianym przypadku) całkowita szerokość w świetle pomiędzy ścianami to 2,45 (fot. 1). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie sprzed 2018 r. stanowiska postojowe w garażu powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5,0 m, z zachowaniem odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem – co najmniej 0,5 m Rozporządzenie nie określa, w jaki sposób na miejscu postojowym zaparkowany ma być samochód – w związku z tym może on być zaparkowany dowolnie na całym obszarze wyznaczonym jako miejsce postojowe, a więc licując pojazd z linią p-18 wyznaczającą miejsce o szerokości 2,30 m niezależnie z prawej czy lewej strony powinno być zachowane 0,5 m tak, że w moim rozumieniu minimalna szerokość takiego miejsca powinna wynosić 2,3 + 0,5 = 2,8 m.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U.2015.1422 (obowiązujący w momencie składania wniosku do PNB)

§ 104. 1. Dojazd (droga manewrowa) do stanowisk postojowych w garażu jednoprzestrzennym (bez ścian wewnętrznych) powinien mieć szerokość dostosowaną do warunków ruchu takich samochodów, jakie mają być przechowywane, oraz do sposobu ich usytuowania w stosunku do osi drogi, ale co najmniej:

1) przy usytuowaniu prostopadłym – 5,7 m,

2) przy usytuowaniu pod kątem 60° – 4 m,

3) przy usytuowaniu pod kątem 45° – 3,5 m,

4) przy usytuowaniu równoległym – 3 m.

2. Dopuszcza się zmniejszenie wymiaru, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do 5,0 m, jeżeli stanowiska postojowe mają szerokość co najmniej 2,5 m.

3. Stanowiska postojowe w garażu powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5,0 m, z zachowaniem odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem – co najmniej 0,5 m.

[…]

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2019 poz. 1065) (obowiązujący w momencie wydania opinii )

§ 330. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się, z zastrzeżeniem § 2 ust. 1 i § 207 ust. 2, jeżeli przed dniem wejścia w życie rozporządzenia: 

1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów; 

[…]

Odpowiedź

Jeżeli przepisy nie będą nakazywać inaczej, budynek powinien być realizowany zgodnie z projektem budowlanym, który powinien przedstawiać rozwiązania obowiązujące w momencie składania wniosku o pozwolenie na budowę. Taką sytuację mamy w omawianej sprawie. Wykonano miejsce postojowe zgodne z przepisami obowiązującymi w 2017 roku (przy założeniu spełnienia warunku § 104.2, dotyczącego szerokości drogi manewrowej). Można domyślić się, że przedstawione wątpliwości wynikają z ewolucji wymagań dot. miejsc postojowych m.in. w garażach, podanych w WT po wprowadzeniu zmian w latach późniejszych.

Reasumując, przedstawione na fotografii miejsce postojowe odpowiada warunkom określonym w § 104.3 WT obowiązującym na moment złożenia wniosku o PNB.

Miejsce to posiada wymaganą długość oraz szerokość – czyli co najmniej 2,3 m. Warunek zachowania odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem – co najmniej 0,5 m – może być spełniony przez małe samochody. Przykładem tego typu pojazdów mogą być popularne niedawno modele samochodów np. fiat 126p oraz daewoo tico, pozwalające na spełnienie tych przepisów przy centralnej pozycji na stanowisku postojowym.

Oczywiste jest, że popularne obecnie pojazdy wymagają, dla wygodnego z nich korzystania, szerszego miejsca postojowego, ale jest to jednak sprawa odmiennego standardu w porównaniu do obecnie obowiązującej szerokości takiego stanowiska tj. 2,5 m (+ wymagany dystans do ściany lub słupa), a nie braku spełnienia wymagań architektonicznych. Starsza wersja przepisów była nieprecyzyjna, nie tylko nie definiowała jak duży samochód ustawodawca miał na myśli, ale także nie wskazywała w jakiej pozycji względem stanowiska pojazd ma być zaparkowany. Obecna wersja zapisów w tej sprawie jest bardziej precyzyjna, ale nadal niedoskonała. Nie wiadomo czy wymagana „odległość między dłuższą krawędzią stanowiska postojowego a ścianą powinna wynosić co najmniej 0,3 m” dotyczy tylko ściany równoległej do tego boku czy też każdej ściany (w tym prostopadłej). Nie wiadomo także jak mierzyć odległość od słupa i jaką metodę otwierania drzwi należy przyjąć? Tu przychodzą na myśl różne typy pojazdów, w tym: Mercedes 300 SL Gullwing albo Peugeot 1007.

(KD)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 18 czerwca 2020

Treść pytania

1. Pytanie dot. interpretacji zastosowania przepisów ustawy prawo budowlane do następującego problemu: stanowiska postojowe dla samochodów osobowych zostały zaprojektowane w podcieniu o głębokości 7,0 m pod budynkiem (poniżej rysunek koncepcyjny rys. nr 1):

Nie jest to garaż, ponieważ brak jest ścian zewnętrznych. Na kondygnacji wyższej okna do pomieszczeń mieszkalnych są oddzielone daszkiem, a także płytą balkonową (poniżej wstępna wizualizacja budynku rys. nr 2).

Czy w takim przypadku mają zastosowanie przepisy paragrafu 279 w którym jest mowa o wrotach garażowych? A jeżeli tak, to czy w rzucie poziomym balkon o wysunięciu 1,5 m spełnia te warunki? A jeżeli nie, to który przepis ma tu zastosowanie? 

2. Drugie pytanie dotyczy sposobu liczenia stanowisk postojowych, a co za tym idzie ich odległości od budynków i granic działki: czy można liczyć jako odrębne parkingi stanowiska oddzielone od siebie pasem zieleni, odrębną drogą manewrową, różnicą poziomów ale z jednym wjazdem z drogi? (poniżej koncepcja zagospodarowania terenu rys. nr 3):

Podstawa prawna

[1]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz.U. z 2019 poz. 1065)

§ 19. 1. Odległość stanowisk postojowych, w tym również zadaszonych, oraz otwartych garaży wielopoziomowych od: placu zabaw dla dzieci, boiska dla dzieci i młodzieży, okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, w budynku oświaty i wychowania, w budynku mieszkalnym, w budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem: hotelu, motelu, pensjonatu, domu wypoczynkowego, domu wycieczkowego, schroniska młodzieżowego i schroniska, nie może być mniejsza niż:

1) dla samochodów osobowych:

a) 7 m – w przypadku parkingu do 10 stanowisk postojowych włącznie,

b) 10 m – w przypadku parkingu od 11 do 60 stanowisk postojowych włącznie,

c) 20 m – w przypadku parkingu powyżej 60 stanowisk postojowych;

2) dla samochodów innych niż samochody osobowe:

a) 10 m – w przypadku parkingu do 4 stanowisk postojowych włącznie,

b) 20 m – w przypadku parkingu powyżej 4 stanowisk postojowych.

[…]

5. Zachowanie odległości, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, nie jest wymagane w przypadku parkingów niezadaszonych składających się z jednego albo dwóch stanowisk postojowych dla samochodów osobowych przypadających na jeden lokal mieszkalny w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, zlokalizowanych przy tym budynku.

[…]

§ 20. Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, mogą być zbliżone bez żadnych ograniczeń do okien innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania.

[…]

§ 102. Garaż do przechowywania i bieżącej, niezawodowej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny

obiekt budowlany lub część innego obiektu, będący garażem zamkniętym – z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami, bądź garażem otwartym – bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi, powinien mieć:

1) wysokość w świetle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodów i urządzeń instalacyjnych 2 m;

2) wjazdy lub wrota garażowe co najmniej o szerokości 2,3 m i wysokości 2 m w świetle;

[…]

§ 106. ust. 1. Garaż znajdujący się w budynku o innym przeznaczeniu powinien mieć ściany i stropy, zapewniające wymaganą izolację akustyczną, o której mowa w § 326, oraz szczelność uniemożliwiającą przenikanie spalin lub oparów paliwa do sąsiednich pomieszczeń, przeznaczonych na pobyt ludzi, usytuowanych obok lub nad garażem.

Ust. 2. Dopuszcza się sytuowanie nad garażem otwartym kondygnacji z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, z wyjątkiem pomieszczeń mieszkalnych, opieki zdrowotnej oraz oświaty i nauki, przy spełnieniu jednego z warunków:

1) lico ściany zewnętrznej tych kondygnacji z oknami otwieranymi jest cofnięte w stosunku do lica ściany garażu otwartego lub do krawędzi jego najwyższego stropu co najmniej o 6 m, a konstrukcja dachu i jego przekrycie nad garażem spełniają wymagania określone w § 218;

2) usytuowanie ścian zewnętrznych tych kondygnacji w jednej płaszczyźnie z licem ścian zewnętrznych części garażowej lub z krawędziami jej stropów wymaga zastosowania w tych pomieszczeniach okien nieotwieranych oraz wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji.

3. Wymaganie, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynków jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej.

[2] Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30.09.2014 r. L.Dz. IV.7006.335.2014.JP;

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Ad. 1. Zapisy § 102 Rozporządzenia Warunki Techniczne [1] definiują zaprojektowane w załączonej koncepcji (rys. 1 i rys. 2) miejsca postojowe pod budynkiem jako garaż otwarty „bez ścian zewnętrznych” posiadający „wjazdy o szerokości 2,30 wysokości 2 m w świetle”. Jednak § 106 ust. 2 ww. Rozporządzenia Warunki Techniczne [1] dopuszcza „sytuowanie nad garażem otwartym kondygnacji z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, z wyjątkiem pomieszczeń mieszkalnych”, ale nawet dla dopuszczonych pomieszczeń na pobyt ludzi nakazuje spełnienie bardzo surowych warunków np.: cofnięcie co najmniej o 6 m lica ściany zewnętrznej z oknami otwieranymi, kondygnacji nad garażem otwartym, w stosunku do lica ściany garażu otwartego lub do krawędzi jego stropu itp. 

Ad. 2. Sposób liczenia stanowisk postojowych, a co za tym idzie ich odległości od budynków i granic działki nie jest jednoznacznie rozstrzygnięty w przepisach Prawa Budowlanego. § 19. ust. 1. Rozporządzenia Warunki Techniczne [1] podaje co prawda wymagane ww. odległości od konkretnej liczby stanowisk postojowych, jednak nigdzie w przepisach nie zostało zdefiniowane, czy można liczyć jako odrębne parkingi stanowiska oddzielone od siebie pasem zieleni, odrębną drogą manewrową, różnicą poziomów ale z jednym wjazdem z drogi. 

Mając to wszystko na uwadze, w dniu 30.09.2014r ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się z pismem [2] (L.Dz. IV.7006.335.2014.JP) do ówczesnego Ministra Infrastruktury i Rozwoju z prośbą o podjęcie działań legislacyjnych, których celem byłoby wprowadzenie bardziej precyzyjnej i jednoznacznej regulacji w zakresie odległości wydzielonych miejsc postojowych od granicy działki budowlanej oraz okien sąsiadujących budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi (całość pisma w załączeniu do niniejszej opinii). 

Poniżej zamieszczone zostały cytaty z ww. pisma dotyczące niniejszego problemu:

„W ocenie Rzecznika, poważne wątpliwości budzi sposób obliczania odległości wskazanych w § 19 rozporządzenia. Nie jest bowiem jasne, czy punktem odniesienia dla tych obliczeń powinny być wydzielone miejsca postojowe tworzące określony parking dla samochodów osobowych jako całość (skupisko miejsc parkingowych), czy też jego poszczególne części, oddzielone od siebie np. krawężnikiem czy pasem zieleni. Trudno przesądzić, czy należy brać pod uwagę tylko jeden rząd miejsc postojowych położonych najbliżej okien, czy działki budowlanej, czy też wszystkie rzędy utworzonych stanowisk postojowych. Przepisy rozporządzenia ani nie definiują pojęcia wydzielonych miejsc postojowych, ani nie dają żadnych wskazówek jak to pojęcie należy interpretować. Konsekwencją takiego stanu rzeczy są rozbieżności w praktyce stosowania prawa przez organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz organy nadzoru budowlanego, a co za tym idzie, brak pewności co do rzeczywistego znaczenia tego pojęcia. Wątpliwości tych nie usuwa także nieliczne, pojawiające się na tle § 19 rozporządzenia, orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 lutego 2011 roku, sygn. akt II SA/Lu 661/10, wskazał, że oddzielenie stanowisk pasem zieleni izolacyjnej nie powoduje, że mamy do czynienia z dwoma oddzielnymi wydzielonymi miejscami postojowymi, lecz wciąż z jednym wydzielonym miejscem postojowym. Sąd wskazał także, że odmienna ocena takiego rozwiązania projektowego prowadziłaby do obejścia przepisów § 19 rozporządzenia.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2010 roku, sygn. akt VII SA/Wa 2368/09 wskazano, że ustawodawca odnosi się do skupiska wydzielonych miejsc parkingowych jako całości, na które składają się poszczególne miejsca parkingowe (wydaje się, że sąd miał na myśli stanowiska postojowe). Podstawę obliczania odległości wskazanych w § 19 rozporządzenia stanowi skupisko miejsc parkingowych jako całość, a nie jego poszczególne części. Tylko taką wykładnię sąd uznał za prawidłową i podkreślił, że przyjęcie wykładni przeciwnej prowadziłoby do warunkowania przedmiotowych odległości od ilości sąsiadujących ze skupiskiem miejsc postojowych nieruchomości, nie natomiast od ilości miejsc postojowych. Wyrok ten został wprawdzie uchylony wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2012 roku, sygn. akt II OSK 2015/10, ale Naczelny Sąd Administracyjny co do zasady nie zakwestionował prawidłowości wykładni przedstawionej przez sąd I instancji. Zwrócił jednak uwagę na to, że stosowanie § 19 rozporządzenia wymaga analizy konkretnych stanów faktycznych i przyjętych rozwiązań projektowych i dopiero analiza ta może pozwolić na udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy mamy do czynienia z jednym wydzielonym miejscem postojowym, czy też miejsc tych jest więcej.

Uzasadnienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2012 roku. sygn. akt I OSK 438/11 również prowadzi do wniosku, że zgrupowanych w jednym miejscu stanowisk postojowych nie należy dzielić na oddzielne grupy. Według sądu jest to niedopuszczalne szczególnie wówczas, gdy kompleks miejsc parkingowych jest usytuowany w jednym miejscu. Nie można wówczas uznać, iż usytuowanie miejsc w rzędach oznacza ich wydzielenie, a tym samym nie jest zasadne traktowanie ich jako wydzielonych miejsc postojowych w rozumieniu § 19 rozporządzenia.

Stanowiska zaprezentowanego w w/w wyrokach nie podziela A. Kosicki w: Odległość wydzielonych miejsc postojowych od granicy działki budowlanej oraz okien sąsiadujących budynków, Nieruchomości C. K. Beck, nr 4/2012. Zdaniem autora w/w artykułu nie jest jasne, czy prawodawca w przedmiotowym przepisie uzależnia obliczanie wskazanych w nim odległości zarówno od liczby stanowisk postojowych skupionych w jednym miejscu postojowym, jak i od liczby tych miejsc postojowych. Autor przyjmuje jednak, że odległość ta uzależniona jest od liczby stanowisk postojowych w wydzielonym miejscu postojowym. Bez znaczenia pozostaje natomiast okoliczność, czy mamy do czynienia z jednym, czy też kilkoma wydzielonymi miejscami postojowymi. Niezależnie od tego, autor w/w artykułu przyznaje, że na podstawie § 19 rozporządzenia nie można jednoznacznie ustalić, czy odległość pomiędzy wydzielonymi miejscami postojowymi powinna wynosić metr, dwa, czy dziesięć. Trudno także wskazać, czy wydzielenie każdorazowo wymaga zastosowania trwałej przeszkody sztucznej bądź naturalnej. Nie jest zatem jasne, jakie kryteria decydują o tym, że w określonej sytuacji mamy do czynienia z jednym lub kilkoma wydzielonymi miejscami postojowymi.”

Mimo wielokrotnych nowelizacji Prawa Budowlanego, które miały miejsce po 2014 r, przepis ten do dzisiejszego dnia nie został uregulowany. 

Wnioski

Ad. 1. W myśl zapisów § 106 ust. 2 ww. Rozporządzenia Warunki Techniczne [1], usytuowanie garażu otwartego jako pierwszej (najniższej, naziemnej) kondygnacji budynku mieszkalnego wielorodzinnego jest niedopuszczalne. 

Można w tym miejscu zaprojektować garaż/garaże zamknięty/e, ale należy spełnić dla niego/dla nich wszystkie przepisy dotyczące garażu zamkniętego zawarte w Rozporządzeniu Warunki Techniczne [1]. 

Ad.2. W świetle powyższych cytowanych opinii i innych tekstów źródłowych oraz zapisów Rozporządzenia Warunki Techniczne [1] celem uniknięcia możliwości braku zatwierdzenia przez Urząd projektu budowlanego i uzyskania pozwolenia na budowę, Małopolska Okręgowa Izba Architektów zaleca swoim członkom, do czasu wprowadzenia jednoznacznych przepisów w tym zakresie, stosowanie się do interpretacji, że: zgrupowanych w jednym miejscu stanowisk postojowych nie należy dzielić na oddzielne grupy, chyba że taki podział jest oczywisty (np. grupy stanowisk postojowych w dwóch lub więcej niezależnych od siebie częściach działki Inwestycji). 

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 7 sierpnia 2020 r.

Treść pytania

Czy warunki techniczne nakazują, aby w budynku, w którym został zainstalowany dźwig obsługujący każdą kondygnację tego budynku, instalować pochylnię dla osób niepełnosprawnych do kondygnacji podziemnej w przypadku zlokalizowania tam miejsc postojowych dla tych osób?

Podstawy prawne

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.2019 r. poz. 1065. z późn. zm.)

§ 18.

1. Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

2. Liczbę stanowisk postojowych i sposób urządzenia parkingów należy dostosować do wymagań ustalonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby stanowisk, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

§ 54.

1. Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego, z wyłączeniem budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych, oraz każdy inny budynek mający najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a także mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej, należy wyposażyć w dźwig osobowy.

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym.

§ 55.

1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposażanym w dźwigi należy wykonać pochylnię lub zainstalować odpowiednie urządzenie techniczne, umożliwiające dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych.

2. W niskim budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej, niewymagającym wyposażenia w dźwigi, o których mowa w § 54 ust. 1, należy zainstalować urządzenia techniczne zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których mogą korzystać. Nie dotyczy to budynków zamieszkania zbiorowego na terenach zamkniętych.

3. Dopuszcza się niewyposażenie w dźwigi budynku mieszkalnego wielorodzinnego do 5. kondygnacji nadziemnej włącznie, jeżeli wszystkie pomieszczenia na ostatniej kondygnacji są częścią mieszkań dwupoziomowych.

§ 105.

4. Stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne, należy sytuować na poziomie terenu lub na kondygnacjach dostępnych dla tych osób z pochylni, z uwzględnieniem warunków, o których mowa w § 70.

5. W garażu wielopoziomowym lub stanowiącym kondygnację w budynku mieszkalnym wielorodzinnym oraz budynku użyteczności publicznej należy zainstalować urządzenia dźwigowe lub inne urządzenia podnośne umożliwiające transport pionowy osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich na inne kondygnacje, które wymagają dostępności dla tych osób.

Opinia

Przepisy, każdego aktu prawnego, w tym rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 t.j. z dnia 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dalej zwane [w.t.b.], należy traktować łącznie, w tym również przepisy dotyczące stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych. Wycinkowe rozumienie jednostki aktu prawnego, bez połączenia jej z innymi jednostkami tego aktu, prowadzi do błędnego rozumienia treści przepisów lub nawet do interpretacji powodującej wykluczanie się poszczególnych przepisów tego samego aktu prawnego;

Mając na uwadze powyższe, za niewłaściwą uznać należy interpretację § 105 ust. 4 [w.t.b.] jakoby stanowiska postojowe dla osób niepełnosprawnych mogły być lokalizowane tylko i wyłącznie w takim garażu (stanowiącym kondygnację w budynku mieszkalnym wielorodzinnym), do którego z poziomu terenu, prowadzi pochylnia dla osób niepełnosprawnych;

Prawidłowa, funkcjonalna interpretacja ww. przepisu w połączeniu z innymi zapisami [w.t.b.] dotyczącymi stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych prowadzi do następujących wniosków:

a. dla budynków, w których nie ma obowiązku instalowania dźwigu osobowego – sytuowanie stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych w garażu stanowiącym kondygnację w budynku mieszkalnym wielorodzinnym jest możliwe, jeżeli prowadzi do niego z poziomu terenu pochylnia dla osób niepełnosprawnych lub zostało zastosowane inne stałe urządzenie podnośne umożliwiające transport pionowy osobom niepełnosprawnym budynek niski, w którym zastosowano dźwig (np. nadprogramowy) należy traktować zgodnie z zapisami w § 54 ust. 2 w zw. z § 105 ust. 5.

b. dla budynków, w których istnieje obowiązek instalowania dźwigu osobowego – sytuowanie stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych w garażu stanowiącym kondygnację w budynku mieszkalnym wielorodzinnym jest możliwe bez instalowania pochylni dla osób niepełnosprawnych, właśnie z racji obowiązku zainstalowania urządzenia dźwigowego, umożliwiającego transport pionowy osobom niepełnosprawnym na wszystkie kondygnacje użytkowe

Zgodnie z treścią § 18 ust. 1 [w.t.b.] „Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne”. Natomiast ilość stanowisk postojowych należy dostosować do wymagań wskazanych w MPZP albo decyzji o ustaleniu warunków zabudowy (§ 18 ust. 2 [w.t.b.]).

Budynek użyteczności publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego spełniający warunki określone w § 54 ust. 1 [w.t.b.], należy wyposażyć w dźwig osobowy. Ponadto cyt. „w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi, należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym” (vide § 54 ust. 2 [w.t.b.]).

Odmiennie ma się sytuacja w budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposażanym w dźwigi, w którym wg dyspozycji § 55 ust. 1 [w.t.b.] „należy wykonać pochylnię lub zainstalować odpowiednie urządzenie techniczne, umożliwiające dostęp osobom niepełnosprawnym do mieszkań położonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierającej stanowiska postojowe dla samochodów osobowych”.

Powyższe rozróżnienie (budynki wyposażane w dźwigi osobowe i budynki dla których nie ma obowiązku wyposażania w dźwig) znajduje swoje odzwierciedlenie odpowiednio w § 105 ust. 4 [w.t.b.] (dla budynków niewyposażonych w dźwigi, o których mowa w § 55 ust. 1 i 3 [w.t.b.] i § 105 ust. 5 [w.t.b.] (dla budynków wyposażonych w dźwigi o których mowa w § 54 ust. 1 i 2 [w.t.b.], gdzie wskazano oba równoważne i zależne od rodzaju i wysokości budynku, sposoby dostępu do garażu dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózku. I tak: w budynku, dla którego brak jest obowiązku instalowania dźwigu osobowego – dostęp do garażu będącego kondygnacją w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, powinien być realizowany z poziomu terenu poprzez pochylnię (zgodną z § 70 WT) lub odpowiednie urządzenie techniczne; natomiast w budynku dla którego istnieje obowiązek wyposażenia w dźwig osobowy – dostęp do garażu będącego kondygnacją w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, powinien być realizowany z poziomu terenu poprzez dźwig tak samo jak na wszystkie inne kondygnacje wymagające dostępności dla osób niepełnosprawnych.

Powyżej wyjaśnione rozumienie przepisów, znajduje również potwierdzenie w analizie zmian § 105 ust. 4 [w.t.b.], który w swoim pierwotnym brzmieniu (Dz.U.2002.75.690) w jednym ustępie zawierał wskazanie, że stanowiska postojowe dla osób niepełnosprawnych należy sytuować na kondygnacjach cyt. „(…) dostępnych dla tych osób z pochylni (…) lub przy zastosowaniu mechanicznych urządzeń podnośnych”. Po zmianie rozporządzenia w 2004 r. (Dz.U.2004.109.1156) z § 105 ust. 4 [w.t.b.] usunięto cyt. „lub przy zastosowaniu mechanicznych urządzeń podnośnych” i jednocześnie dodano § 105 ust. 5 w obecnym brzmieniu. Zatem powyższe, prowadzi do wniosku, że dodany ustęp § 105 stanowi uszczegółowienie brzmienia pierwotnego, czyli powinien być traktowany jako alternatywa łączna z § 105 ust. 4, gdyż takie rozumienie przepisu koreluje z treścią § 54 ust. 1 i 2 [w.t.b.] i § 55 ust. 1 i 3 [w.t.b.] i zgodnie z wykładnią funkcjonalną stanowi całościowe rozumienie aktu prawnego jakim jest ww. rozporządzenie.

Transport pionowy osób niepełnosprawnych przy użyciu dźwigów osobowych jest zalecany również w normie przywołanej w publikacji Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju pt. „Standardy dostępności budynków dla osób z niepełnosprawnościami uwzględniając koncepcję uniwersalnego projektowania – poradnik” Warszawa 2017 r. mającej na celu cyt. „wskazanie odpowiednich rozwiązań w zakresie dostosowania zarówno projektowanych jak i istniejących budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego czy mieszkalnych wielorodzinnych do zróżnicowanych potrzeb ich użytkowników, mając na uwadze zasady „projektowania uniwersalnego”, a także uwrażliwienie obecnych, jak i przyszłych architektów, projektantów, inżynierów, pracowników administracji architektoniczno-budowlanej oraz wykonawców na potrzeby osób z różnym rodzajem niepełnosprawności (…)” w której odnajdujemy na str. 99, akapit „Inne dokumenty” pkt 8. odwołanie do normy ISO 21542:2011 „Building construction – Accessibility of the built environment”. Z kolei w przywołanej normie na str. 16 w pkt 6.8.3 istnieje zapis cyt. „A suitable passenger lift or separated pedestrian ramp shall be installed to provide access from the parked vehicle to the principal entrance of the building or buildings served by the car park. A lift should also be provided for use by people parked in non-designated spaces. Location of accessible parking spaces (indoor parking) should be as close as possible to the entrance/lifts” odnoszący się wprost do konieczności instalacji windy osobowej lub pochylni dla niepełnosprawnych, którego tłumaczenie brzmi następująco cyt. „Należy zainstalować odpowiednią windę osobową lub oddzielną pochylnię dla pieszych (niepełnosprawnych – przyp. autora), aby zapewnić dostęp z zaparkowanego pojazdu do głównego wejścia budynku lub budynków obsługiwanych przez ten parking. Ponadto należy również zapewnić windę do użytku osób parkujących na miejscach niewyznaczonych. Miejsca parkingowe dostępne – dla osób niepełnosprawnych – przyp. autora (parking wewnętrzny) powinny znajdować się tak blisko wjazdu/wind jak to tylko możliwe”. Zatem z powyższej normy (wprowadzającej zasady Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.) wynika konieczność instalowania m.in. w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych wind dla osób niepełnosprawnych lub pochylni. Przy czym to właśnie windy, z uwagi na mniejsze obciążenie osób niepełnosprawnych są bardziej pożądanym środkiem transportu pionowego, gdyż poruszanie się osoby niepełnosprawnej po pochylni (chociażby o najmniejszym możliwym spadku) wiąże się dla niej ze znacznym wysiłkiem fizycznym, w szczególności jeżeli ma pokonać wysokość równą jednej kondygnacji.

(KD) 

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 25 czerwca 2022 r.

Treść pytania

W budynku wielorodzinnym (kamienica z lat 30-tych) w poziomie piwnicy znajduje się garaż dla jednego samochodu. Ze względu na wielkość bramy i szerokość zjazdu – wymiary nie dla współczesnych samochodów – garaż nie był używany. Czy w związku z tym, że konieczna jest przebudowa otworu bramy do garażu (poszerzenie otworu) a inwestycja wymaga pozwolenia na budowę, powinno się w takim wypadku dostosować pomieszczenie garażu do obowiązujących warunków technicznych w tym przepisów pożarowych, a także przepisów związanych z wymogami akustycznymi, stosując się do zapisu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków techn. paragraf 2.2.1?

Podstawy prawne

[1] Ustawa Prawo Budowlane tj. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351, z 2022 r. poz. 88.)

§ 29. [Budowy i roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę] […]

3. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych polegających na:

1) przebudowie:

a) przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której budynek jest usytuowany […]

[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U.2019.1065 tj. z dnia 2019.06.07), w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

§ 1. [Zakres rozporządzenia]

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

§ 2. [Stosowanie przepisów rozporządzenia]

[…]

5. Przepisy rozporządzenia odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu.

§ 102. [Warunki techniczne garażu]

Garaż […] powinien mieć:

2) wjazdy lub wrota garażowe co najmniej o szerokości 2,3 m i wysokości 2 m w świetle;

§ 279. [Odległość między wrotami garażu a oknami budynku]

1. W garażu zamkniętym, znajdującym się w budynku ZL, odległość w pionie między wrotami garażu a oknami tego budynku powinna wynosić co najmniej 1,5 m. Odległość ta może wynosić 1,1 m, jeżeli wykonano nad wjazdem do garażu daszek z materiałów niepalnych o wysięgu co najmniej 0,6 m od lica ściany, wysunięty obustronnie 0,8 m poza boczne krawędzie wrót garażu, lub jeżeli wrota garażu są cofnięte o 0,8 m od lica ściany.

2. W budynku, o którym mowa w ust. 1, odległość wrót garażu wbudowanego lub przybudowanego od najbliższej krawędzi okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w tym samym budynku nie może być mniejsza niż 1,5 m w rzucie poziomym.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Projektowane są roboty budowlane, polegające na poszerzeniu otworu bramy garażowej w budynku wielorodzinnym. Takie działanie należy zakwalifikować jako przebudowę elementu konstrukcyjnego – nadproża bramy. Gdyby brama była zlokalizowana w budynku jednorodzinnym, to zgodnie z art. 29. Prawa budowlanego, projekt przebudowy wymagałby jedynie przeprowadzenia procedury zgłoszeniowej. Jednak brama usytuowana jest w budynku wielorodzinnym, w takim przypadku prawo wymaga sporządzenia projektu budowlanego oraz uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

Brama po przebudowie – jako część budynku o konkretnym przeznaczeniu, czyli wjazd do garażu zamkniętego, znajdującego się w budynku ZL – powinna spełnić określone w paragrafie 102 WT wymogi: mieć szerokość nie mniejszą niż 2,3 m i wysokość nie mniejszą niż 2,0 m w świetle. Ponadto należy pamiętać, że brama garażowa po poszerzeniu otworu musi być zgodna z innymi uwarunkowaniami, na przykład wymaganiami przeciwpożarowymi, również określonymi w WT..

Zgodność z przepisami określonymi w WT jest wymagana dla elementów budynku podlegających przebudowie. Nie ma podstaw prawnych dla żądania dostosowania do przepisów współczesnych części budynku nie objętych wnioskiem.

(MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 6 października 2022 r.