Prawa pokrewne
Oddział 1
Prawa do artystycznych wykonań
Art. 85.
1. Każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
2. Artystycznymi wykonaniami, w rozumieniu ust. 1, są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.
Art. 86.
1. Artyście wykonawcy przysługuje, w granicach określonych przepisami ustawy, wyłączne prawo do:
1) ochrony dóbr osobistych, w szczególności w zakresie:
a) wskazywania go jako wykonawcy, z wyłączeniem przypadków, gdy pominięcie jest zwyczajowo przyjęte,
b) decydowania o sposobie oznaczenia wykonawcy, w tym zachowania anonimowości albo posłużenia się pseudonimem,
c) sprzeciwiania się jakimkolwiek wypaczeniom, przeinaczeniom i innym zmianom wykonania, które mogłyby naruszać jego dobre imię;
2) korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania — wytwarzania określoną techniką egzemplarzy artystycznego wykonania, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,
b) w zakresie obrotu egzemplarzami, na których artystyczne wykonanie utrwalono — wprowadzania do obrotu, użyczania lub najmu egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechniania artystycznego wykonania w sposób inny niż określony w lit. b — nadawania, reemitowania oraz odtwarzania, chyba że są one dokonywane za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, a także publicznego udostępniania utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
2. Artyście wykonawcy służy prawo do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania określone w umowie albo przyznane w przepisach ustawy.
3. W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania artystycznego wykonania za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, artyście wykonawcy przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.
Art. 87.
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, zawarcie przez artystę wykonawcę z producentem utworu audiowizualnego umowy o współudział w realizacji utworu audiowizualnego przenosi na producenta prawa do rozporządzania i korzystania z wykonania, w ramach tego utworu audiowizualnego, na wszystkich znanych w chwili zawarcia umowy polach eksploatacji.
Art. 88.
Prawo artysty wykonawcy nie narusza prawa autorskiego do wykonywanego utworu.
Art. 89.
1. Prawo, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2, wygasa z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym nastąpiło artystyczne wykonanie.
2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, nastąpiła publikacja lub inne rozpowszechnienie artystycznego wykonania utrwalonego w inny sposób niż na fonogramie, okres ochrony liczy się od tego zdarzenia, a gdy miały miejsce obydwa — od tego z nich, które miało miejsce wcześniej.
Art. 891.
Jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 89 ust. 1, nastąpiła publikacja lub inne rozpowszechnienie artystycznego wykonania utrwalonego na fonogramie, prawo, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2, wygasa z upływem siedemdziesięciu lat od tego zdarzenia, a gdy miały miejsce obydwa — od tego z nich, które miało miejsce wcześniej.
Art. 90.
Przepisy ustawy stosuje się do artystycznych wykonań, które:
1) dokonane zostały przez obywatela polskiego albo osobę zamieszkałą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
11) dokonane zostały przez obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) — stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
2) zostały ustalone po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Art. 91.
Domniemywa się, że kierownik zespołu jest umocowany do reprezentowania praw do zespołowego artystycznego wykonania. Domniemanie to stosuje się odpowiednio do części artystycznego wykonania mających samodzielne znaczenie.
Art. 92.
Do artystycznych wykonań stosuje się odpowiednio przepisy art. 8–10, art. 12, art. 18, art. 21–213, art. 41–45, art. 47–49, art. 52–55, art. 57–59, art. 62–68, art. 71 i art.78.
Art. 93.
Do prawa do artystycznego wykonania stosuje się odpowiednio przepisy art. 15a oraz art. 33 pkt 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Oddział 2
Prawa do fonogramów i wideogramów
Art. 94.
1. Fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych.
2. Wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny.
3. Domniemywa się, że producentem fonogramu lub wideogramu jest osoba, pod której nazwiskiem lub firmą (nazwą) fonogram lub wideogram został po raz pierwszy sporządzony.
4. Bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:
1) zwielokrotniania określoną techniką;
2) wprowadzenia do obrotu;
3) najmu oraz użyczania egzemplarzy;
4) publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
5. W przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.
Art. 95.
1. Prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym fonogram lub wideogram został sporządzony.
2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram został opublikowany, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem siedemdziesięciu lat następujących po roku, w którym fonogram został opublikowany.
3. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram nie został opublikowany i jeżeli w tym okresie został rozpowszechniony w inny sposób, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem siedemdziesięciu lat następujących po roku, w którym fonogram został rozpowszechniony.
4. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, wideogram został opublikowany lub rozpowszechniony, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym miało miejsce pierwsze z tych zdarzeń.
Art. 951.
1. Do fonogramów stosuje się odpowiednio przepis art. 21 ust. 1, chyba że nadawanie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym.
2. Do fonogramów i wideogramów stosuje się odpowiednio przepisy art. 211–213.
Art. 952.
1. Jeżeli po upływie pięćdziesięciu lat od publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób, producent fonogramu nie wprowadza do obrotu wystarczającej liczby egzemplarzy fonogramu, która, biorąc pod uwagę jego charakter, zaspokajałaby racjonalne potrzeby odbiorców, lub nie udostępnia go publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, artysta wykonawca albo jego spadkobierca może wypowiedzieć umowę, na mocy której prawa do artystycznego wykonania zostały przeniesione w tym zakresie na producenta fonogramu, albo umowę, na mocy której producentowi fonogramu udzielona została w tym zakresie licencja wyłączna na korzystanie z artystycznego wykonania.
2. Wypowiedzenie umowy, o którym mowa w ust. 1, staje się skuteczne, jeżeli producent fonogramu w terminie roku od dnia doręczenia mu oświadczenia przez artystę wykonawcę albo jego spadkobiercę o wypowiedzeniu umowy, nie rozpocznie korzystania z fonogramu w żaden ze sposobów, o których mowa w ust. 1.
3. Jeżeli fonogram zawiera utrwalenie wykonań kilku artystów wykonawców, prawo do wypowiedzenia umowy, o którym mowa w ust. 1, przysługuje każdemu z nich.
4. W przypadku skutecznego wypowiedzenia umów zawartych w odniesieniu do wszystkich artystycznych wykonań utrwalonych na fonogramie, prawo producenta tego fonogramu, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa.
5. Prawo do wypowiedzenia umowy, o którym mowa w ust. 1, nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.
Art. 953.
1. Jeżeli przeniesienie praw do artystycznego wykonania na producenta fonogramu albo udzielenie mu licencji wyłącznej na korzystanie z artystycznego wykonania nastąpiło za jednorazowym wynagrodzeniem, artysta wykonawca ma prawo do corocznego dodatkowego wynagrodzenia od producenta fonogramu za każdy rok następujący po upływie pięćdziesięciu lat po roku publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób.
2. Kwota dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, wynosi 20% przychodu producenta fonogramu uzyskanego w poprzednim roku z tytułu zwielokrotniania, wprowadzania do obrotu i publicznego udostępniania fonogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
3. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.
4. Wypłata dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, następuje za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań, wyznaczonej na okres nie dłuższy niż pięć lat przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po przeprowadzeniu konkursu uwzględniającego następujące kryteria:
1) reprezentatywność;
2) zdolność organizacyjną do realizacji zadania w sposób zapewniający efektywny pobór wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1, i ich wypłaty;
3) skuteczność i prawidłowość działania;
4) zasadność planowanych kosztów wypłaty wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1, i ich wysokość.
5. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej konkurs, o którym mowa w ust. 4, oraz jego wynik.
6. Organizacja zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań biorąca udział w konkursie, o którym mowa w ust. 4, może złożyć do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyniku tego konkursu, odwołanie od jego wyniku ze względu na naruszenie przepisów prawa.
7. Odwołanie, o którym mowa w ust. 6, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego rozpatruje w terminie 14 dni od dnia jego wpływu. W przypadku uwzględnienia odwołania minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego unieważnia konkurs, o którym mowa w ust. 4.
8. Artysta wykonawca lub organizacja zbiorowego zarządzania, o której mowa w ust. 4, mogą domagać się od producenta fonogramu udzielenia wszelkich informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości należnego im dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, i jego wypłaty.
9. Organizacja zbiorowego zarządzania, o której mowa w ust. 4, ma prawo przeznaczyć z dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, nie więcej niż 10% jego wartości na pokrycie ponoszonych przez nią uzasadnionych i udokumentowanych kosztów dochodzenia oraz wypłaty tego wynagrodzenia.
10. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań oraz organizacji producentów fonogramów, określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób pobierania dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, dokonywania z niego potrąceń oraz jego wypłaty, mając na uwadze konieczność zapewnienia, aby pobór i wypłata tego wynagrodzenia były dokonywane w sposób efektywny i przejrzysty, a potrącenia były uzasadnione i udokumentowane;
2) wymagany zakres informacji umieszczanych w ogłoszeniu o konkursie, o którym mowa w ust. 4, mając na uwadze, że minimalny zakres tych informacji ma obejmować co najmniej warunki uczestnictwa w konkursie, termin składania ofert i kryteria ich oceny;
3) zakres dokumentacji konkursowej, mając na uwadze, że zakres tej dokumentacji ma co najmniej określać warunki uczestnictwa w konkursie, o którym mowa w ust. 4, wymagania, jakim ma odpowiadać oferta i kryteria oceny ofert;
4) tryb postępowania konkursowego, mając na uwadze przejrzystość, rzetelność i obiektywność postępowania konkursowego.
Art. 954.
Jeżeli przeniesienie praw do artystycznego wykonania na producenta fonogramu albo udzielenie mu licencji wyłącznej na korzystanie z artystycznego wykonania nastąpiło za wynagrodzeniem wypłacanym artyście wykonawcy przez producenta fonogramu okresowo, od wypłat z tego tytułu nie potrąca się zaliczek lub innych odliczeń określonych w umowie po upływie pięćdziesięciu lat od publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób.
Art. 96.
Przepisy ustawy stosuje się do fonogramów i wideogramów:
1) których producent ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub
11) których producent ma na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub
2) które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Oddział 3
Prawa do nadań programów
Art. 97.
Bez uszczerbku dla praw twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów, organizacji radiowej lub telewizyjnej przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania ze swoich nadań programów w zakresie:
1) utrwalania;
2) zwielokrotniania określoną techniką;
3) nadawania przez inną organizację radiową lub telewizyjną;
4) reemitowania;
5) wprowadzania do obrotu ich utrwaleń;
6) odtwarzania w miejscach dostępnych za opłatą wstępu;
7) udostępniania ich utrwaleń w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Art. 98.
Prawo, o którym mowa w art. 97, gaśnie z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku pierwszego nadania programu.
Art. 99.
Przepisy ustawy stosuje się do nadań programów:
1) organizacji radiowej i telewizyjnej, która ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
2) organizacji radiowej i telewizyjnej, która ma siedzibę na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
3) które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Oddział 31
Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych
Art. 991.
Wydawcy, który jako pierwszy w sposób zgodny z prawem opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór, którego czas ochrony już wygasł, a jego egzemplarze nie były jeszcze publicznie udostępniane, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji przez okres dwudziestu pięciu lat od daty pierwszej publikacji lub rozpowszechnienia.
Art. 992.
Temu, kto po upływie czasu ochrony prawa autorskiego do utworu przygotował jego wydanie krytyczne lub naukowe, niebędące utworem, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania takim wydaniem i korzystania z niego w zakresie, o którym mowa w art. 50 pkt 1 i 2, przez okres trzydziestu lat od daty publikacji.
Art. 993.
Przepisy art. 991 i art. 992 stosuje się odpowiednio do utworów i tekstów, które ze względu na czas ich powstania lub charakter nigdy nie były objęte ochroną prawa autorskiego.
Art. 994.
Przy wyznaczaniu czasu ochrony, o którym mowa w art. 991 i w art. 992, stosuje się odpowiednio przepisy art. 37 i art. 39.
Art. 995.
1. Przepisy ustawy stosuje się do pierwszych wydań:
1) których wydawca ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania lub siedzibę lub
2) których wydawca ma na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub
3) które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
2. Przepisy ustawy stosuje się do wydań naukowych i krytycznych, które:
1) zostały dokonane przez obywatela polskiego albo osobę zamieszkałą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
2) zostały ustalone po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Art. 996.
Do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych przepisy oddziału 6 w rozdziale 3 stosuje się.
Oddział 4
Postanowienia wspólne dotyczące praw pokrewnych
Art. 100.
Wykonywanie praw do artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów, nadań programów, a także pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych, podlega odpowiednio ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 23–35.
Art. 101.
Do artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów, nadań programów, pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych stosuje się odpowiednio przepisy art. 1 ust. 4, art. 6, art. 61, art. 8 ust. 2, art. 355–359, art. 35a–35e, art. 39, art. 51, art. 79 i art. 80.
Art. 102.
1. Na każdym egzemplarzu fonogramu lub wideogramu umieszcza się, poza oznaczeniami dotyczącymi autorstwa i artystycznego wykonawstwa, tytułami utworów oraz datą sporządzenia, nazwisko lub firmę (nazwę) producenta oraz, w wypadku utrwalenia nadania, nazwę organizacji radiowej lub telewizyjnej.
2. Domniemywa się, że egzemplarze niespełniające wymogów określonych w ust. 1 zostały sporządzone bezprawnie. Art. 103. Spory dotyczące praw pokrewnych należą do właściwości sądów okręgowych.
Art. 103.
Spory dotyczące praw pokrewnych należą do właściwości sądów okręgowych.
