Prawo

Treść pytania

(…) zwracam się z prośbą o wydanie opinii w kwestii sposobu rozpatrywania wniosków o pozwolenie na budowę w związku ze zmianą warunków technicznych w 2021 r.
Czy wniosek o pozwolenie na budowę złożony do właściwego wydziału do dnia 31.12.2020 r. będzie rozpatrzony z uwzględnieniem przepisów obowiązujących na dzień składania wniosku? Czy też organ, który rozpatruje sprawę administracyjną, działa w tym przypadku w oparciu o przepisy prawa, które obowiązują w dniu wydawania decyzji (orzekania), a nie w dniu złożenia wniosku przez wnioskodawcę?
Podsumowując, czy możliwe jest złożenie wniosku o pozwolenie na budowę do dnia 31.12.2020 r. z dokumentacją uwzględniającą parametry wynikające z Warunków Technicznych obowiązujących do dnia 31.12.2020 r. i uzyskanie na jego podstawie pozwolenia na budowę, które zostanie wydane po 01.01.2021 r.?

Stan prawny

[1]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z uwzględnieniem zmian zawartych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 16 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. poz. 1608 z dnia 18.09.2020 r.

§ 2.1 Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 135 ust. 10 oraz 207 ust. 2.

§ 135 ust. 10 Wymaganie, o którym mowa w ust. 7 stosuje się również w przypadku wymiany źródła ciepła w budynkach użytkowanych.

§ 135 ust. 7 Instalacje ogrzewcze powinny być zaopatrzone w urządzenia, które automatycznie regulują temperaturę oddzielnie w poszczególnych pomieszczeniach.

§ 207 ust. 2 Przepisy rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa pożarowego, wymiary schodów, o których mowa w § 68 ust. 1 i 2, a także oświetlenia awaryjnego, o którym mowa w §181, stosuje się z uwzględnieniem § 2 ust.2, również do użytkowanych budynków istniejących, które na podstawie przepisów odrębnych uznaje się za zagrażające życiu ludzi.

§ 329 ust. 1 W zakresie, w jakim określa on wartości wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody, chłodzenia i oświetlenia, które obowiązują od 31 grudnia 2020 r.

ZAŁĄCZNIK Nr 2 (do rozporządzenia).

W zakresie w jakim określa on wymagania izolacyjności cieplnej i innych wymagań związanych z oszczędnością energii, które stosować należy od 31 grudnia 2020 r.

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 330 Przepisów rozporządzenia nie stosuje się, z zastrzeżeniem § 2 ust. 1 i § 207 ust. 2, jeśli przed dniem wejścia w życie rozporządzenia:

1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów,

2) zostało dokonane zgłoszenie zakończenia budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę.

§ 332 Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

[2]. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 16 września 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. poz. 1608 z dnia 18.09.2020 r. 

§ 2. 1. Do spraw, w których przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia:

1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego,

2) zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

3) została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego — stosuje się przepisy rozporządzenia w brzmieniu dotychczasowym.

Do spraw, w których przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zostało rozstrzygnięte zamówienie publiczne na sporządzenie dokumentacji projektowej lub inwestor uzyskał dofinansowanie ze środków publicznych na realizację inwestycji, a nie został jeszcze złożony wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego, przepisy dotychczasowe stosuje się na wniosek inwestora, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że zastosowanie nowych przepisów mogłoby narazić inwestora na ryzyko powstania szkody lub utraty dofinansowania w całości lub w części albo wywołać trudne do oszacowania koszty, których inwestor nie mógł przewidzieć, wnioskując o środki publiczne.

§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 19 września 2020 r.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie ze stanem prawnym na dzień wydawania opinii (17 listopada 2020 r.), ze względu na brak odpowiednich przepisów przejściowych, jeśli do dnia 30 grudnia 2020 r. nie zostanie wydana decyzja o pozwoleniu na budowę inwestycji, to w projekcie budowlanym należy przyjąć wartości wskaźnika EP oraz izolacyjności termicznej przegród, które obowiązywać będą od 31 grudnia 2020 roku.

Projektant nie ma jednak wpływu na to, kiedy zostanie wydane pozwolenie na budowę dla zaprojektowanej przez siebie inwestycji, ponieważ jest to kompetencja organu administracji architektoniczno-budowlanej. Stosowanie tego przepisu wprost może prowadzić do sytuacji, w której projekt sporządzony zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym na dzień jego sporządzenia, byłby projektem wadliwym ze względów niezależnych od projektanta.

Przyjmując ustawowy, 65 dniowy termin na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę oznaczyłoby to, że przepisy rozporządzenia w zakresie współczynnika EP i izolacyjności termicznej przegród, w jakim obowiązują one 31 grudnia 2020 r. należałoby już stosować de facto od 26 października 2020 r. Biorąc pod uwagę rzeczywisty czas wydawania decyzji, zwłaszcza przy inwestycjach których obszar oddziaływania wykracza poza granicę własności inwestora, oznaczałoby to że wskaźniki (EP i izolacyjności termicznej przegród), które zapisano jako obowiązujące od 31 grudnia 2020 r. należałoby stosować już wiele miesięcy wcześniej.

Niestety także w rozporządzeniu z dnia 16 września 2020 r. zmieniającym warunki techniczne również nie wprowadzono przepisów przejściowych, które mogłyby ten stan naprawić. Zapisano tam wprawdzie możliwość stosowania przepisów w brzmieniu dotychczasowym w sytuacji złożenia wniosku o pozwolenie na budowę (lub zgłoszenia), a w przypadku zamówień publicznych także w sytuacji gdy nie wydano złożono jeszcze wniosku o pozwolenie na budowę, ale rozstrzygnięto zamówienie publiczne na sporządzenie dokumentacji projektowej, do dnia wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego. Ta data również już minęła, ponieważ rozporządzenie zmieniające weszło w życie 19 września 2020 r.

W świetle powyższego pozytywnie należy ocenić działania Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, które mają na celu właściwe unormowanie zaistniałej sytuacji. W Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji został udostępniony projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, który ma na celu wprowadzenie przepisów przejściowych w zakresie dotyczących zapytania, czyli oszczędności energii i izolacyjności cieplnej.

W projekcie z dnia 29 października 2020 r. po § 330 dodaje się § 330a w brzmieniu:

„§ 330a. Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem 31 grudnia 2020 r., w których:

1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego albo projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego,

2) zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

3) została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego

— wymagania określone w § 328 ust. 1 stosuje się zgodnie z wymaganiami określonymi w § 329 ust. 2 oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia, obowiązującymi od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 30 grudnia 2020 r.".

Projekt ten dostępny jest pod linkiem — zobacz tutaj

Nie bez znaczenia jest tu udział Izby Architektów, która w ramach prowadzonych konsultacji społecznych poprzednich zmian rozporządzenia zwracała uwagę na powstałą sytuację.

Na sam koniec natomiast warto podnieść kwestię poniekąd najważniejszą.

Mianowicie zgodnie ze stanem prawnym na dzień dzisiejszy, organ administracji architektoniczno-budowlanej, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, zgodnie z art. 35 ust. 1 pkt 1—3 ustawy Prawo budowlane sprawdza:

1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymagania ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (…);

2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia o którym mowa w art. 12 ust. 7.

Po uchyleniu art. 35 ust. 2 ustawy —  Prawo budowlane (w dniu 11 lipca 2003 roku) organ administracji architektoniczno-budowlanej nie ma kompetencji do sprawdzania zgodności projektu architektoniczno-budowlanego z przepisami techniczno-budowlanymi, ani zasadami wiedzy technicznej. Stanowisko to zostało wyraźnie wyartykułowane w piśmie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 20 sierpnia 2020 r., przesłanego do wszystkich wojewodów (stanowisko to jest oficjalnie dostępne na stronie internetowej Izby Architektów pod linkiem — zobacz tutaj.

W związku z powyższym sporządzenie projektu budowlanego obiektu, w którym wymagania odnośnie izolacyjności termicznej przegród oraz współczynnika EP przyjęto wg wartości obowiązujących do 30 grudnia 2020 r. nie może być potraktowane jako powód do odmowy wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, niezależnie od tego kiedy projekt ten zostanie złożony do urzędu jako załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę.

To, które wymagania rozporządzenia należy zastosować jest suwerenną decyzja projektanta, za którą ponosi on (i sprawdzający, jeśli projekt podlega sprawdzeniu) wyłączną odpowiedzialność, składając stosowne oświadczenie zgodnie z art. 34 ust. 3d pkt 3 (o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej).

(JW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 17 listopada 2020 r.