Prawo

Treść zapytania

Podczas wizji odbiorowej przedstawicieli Komendy Miejskiej PSP zakwestionowano rozwiązanie, w którym ewakuację z pomieszczeń pracy indywidualnej odbywa się poprzez pomieszczenie przeznaczone do rekreacji i spotkań z rodzicami. Układ pomieszczeń stanowi optymalne rozwiązanie programu użytkowego, w którym z kilku pokojów pracy wychodzi się na przestrzeń wspólną, ogrzewaną, klimatyzowaną, oświetloną oknami połaciowymi w przepisowych proporcjach i przewidzianą do zaaranżowania meblami rekreacyjnymi przeznaczonymi do spotkań grup młodzieży lub z rodzicami odwiedzającymi dzieci mieszkające w internacie. Sytuację komplikuje przeznaczenie szkoły dla niedosłyszących, którzy przez rzeczoznawców traktowani są jako „osoby o ograniczonej zdolności poruszania się” czyli ZL II. Problem jak się wydaje dotyczy kategorii ZL I i ZL II, bo tam jednostronne dojście wynosi 10m co przy porównaniu z 40m przejścia w pomieszczeniach ZL wywołuje u strażaków automatyczny sprzeciw niezależnie od faktycznego przeznaczenia pomieszczenia przechodniego. Ponieważ, rzecz jest fundamentalna z punktu widzenia konstruowania programu użytkowego i projektu powstaje pytanie:

W jakiej sytuacji należy stosować § 237 WT. [Przejścia ewakuacyjne] a w jakiej a w jakiej § 256 WT. [Dojście ewakuacyjne] wziąwszy pod uwagę powiązania funkcjonalne pomieszczeń oraz konieczność zapewnienia bezpiecznej ewakuacji?

Podstawa prawna

1) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (T.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1422; zm.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2285.)

§ 237. [Przejścia ewakuacyjne]
1. W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej „przejściem ewakuacyjnym”, o długości nieprzekraczającej:

1) w strefach pożarowych ZL — 40 m;

2) w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m² w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej — 75 m;

3) w strefach pożarowych PM, o obciążeniu ogniowym nieprzekraczającym 500 MJ/m², w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej oraz w strefach pożarowych PM w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej bez względu na wielkość obciążenia ogniowego — 100 m.

2. W pomieszczeniu zagrożonym wybuchem długość przejścia ewakuacyjnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, nie powinna przekraczać 40 m.

3. Dopuszcza się prowadzenie przez pomieszczenie zagrożone wybuchem przejścia ewakuacyjnego z innego pomieszczenia, jeżeli pomieszczenia te są powiązane funkcjonalnie.

4. Jeżeli z przewidywanego przeznaczenia pomieszczenia nie wynika jednoznacznie sposób jego zagospodarowania, projektowa długość przejścia ewakuacyjnego nie może być większa niż 80% długości określonej w ust. 1 i 2.

5. W pomieszczeniach o wysokości przekraczającej 5 m długość przejść, o których mowa w ust. 1 i 2, może być powiększona o 25%.

6. Długości przejść, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być powiększone pod warunkiem zastosowania:

1) stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych wodnych — o 50%;

2) samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu — o 50%.

7. Powiększenia, o których mowa w ust. 5 i 6 pkt 1 i 2, podlegają sumowaniu.

8. Przejście, o którym mowa w ust. 1, nie powinno prowadzić łącznie przez więcej niż trzy pomieszczenia.

9. Ścianek działowych oddzielających od siebie pomieszczenia, dla których określa się łącznie długość przejścia ewakuacyjnego, nie dotyczą wymagania określone w § 216 ust. 1.

10. Szerokość przejścia ewakuacyjnego w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi, z zastrzeżeniem § 261, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, do których ewakuacji ono służy, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m, a w przypadku przejścia służącego do ewakuacji do 3 osób — nie mniej niż 0,8 m.

2) PN-ISO 6707-1:2008 Budynku i budowle. Terminologia. Część 1: Terminy ogólne

(pkt 4.13) „pomieszczenie” jest definiowane jako zamknięta przestrzeń w obrębie kondygnacji inna niż przestrzeń ruchu,

(pkt 4.4.1) „przestrzeń ruchu” to przestrzeń służąca do przemieszczania się ludzi, transportu towarów i ruchu pojazdów. (pkt 4.4.3), „korytarza” (pkt 4.4.3), który stanowi wąską, zamkniętą przestrzeń ruchu, która umożliwia dojście do pomieszczeń lub innych przestrzeni.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zgodnie z § 236 WT z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo drogami komunikacji ogólnej, zwanymi dalej „drogami ewakuacyjnymi”.
Zgodnie z § 237.1 WT w pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej „przejściem ewakuacyjnym” […].
9. Przejście, o którym mowa w ust. 1, nie powinno prowadzić łącznie przez więcej niż trzy pomieszczenia.

Przepisy nie precyzują dodatkowych wymagań dotyczących wspomnianych wyżej trzech pomieszczeń wprowadzają natomiast rozróżnienie pomiędzy „pomieszczeniem” a „drogą komunikacji ogólnej”.

Zgodnie z PN-ISO 6707-1:2008 Budynku i budowle. Terminologia. Część 1: Terminy ogólne:

„pomieszczenie” jest definiowane w z pkt 4.13 jako zamknięta przestrzeń w obrębie kondygnacji inna niż przestrzeń ruchu.

„przestrzeń ruchu” jest definiowana w pkt 4.4.1 jako przestrzeń służąca do przemieszczania się ludzi, transportu towarów i ruchu pojazdów.

Zgodnie z definicjami normy kryterium odróżniającym „przestrzeń ruchu” od „pomieszczenia” jest przeznaczenie i dostosowanie do funkcji podstawowej. Można zatem stwierdzić, że:

Wydzielona przestrzeń stanowi „przestrzeń ruchu”, kiedy większa część analizowanej powierzchni służy tylko celom przemieszczania ludzi, pojazdów i towarów, a dodatkowo początek i cel tego przemieszczania się leżą poza nią.

Wydzieloną przestrzeń można uznać za „pomieszczenie” w przypadku, kiedy w przeważającej części pełni również inne poza komunikacją funkcje użytkowe i istnieją realne przesłanki aby taką rolę wykazać np. poprzez zapewnienie odpowiedniego dla pobytu ludzi oświetlenia, temperatury, wentylacji.

Proporcje pomieszczenia nie mogą być tutaj rozstrzygające a jedynie fakt zapewnienia poza wymaganą szerokością ewakuacyjną prawidłowej powierzchni i warunków do pełnienia poza komunikacyjnej funkcji.

 
(W.D.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 29 listopada 2018 r.