Prawo

Dotyczy

Scenariusza pożarowego (dotychczasowy: scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru)
W związku z sygnałami o wymaganiach jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię:

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. 2015 poz. 2117 z późn. zm.)

§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

3) scenariuszu pożarowym — należy przez to rozumieć opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywnego dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub strefy dymowej, uwzględniający przede wszystkim:

a) sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,

b) rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.

[…]

§ 4.
1. Podstawę uzgodnienia stanowią dane niezbędne do stwierdzenia zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, występujących w obiekcie budowlanym zagrożeń pożarowych oraz warunków technicznych obiektu budowlanego, obejmujące w szczególności:

1) informacje o powierzchni, wysokości i liczbie kondygnacji;

2) charakterystykę zagrożenia pożarowego, w tym parametry pożarowe materiałów niebezpiecznych pożarowo, zagrożenia wynikające z procesów technologicznych oraz w zależności od potrzeb charakterystykę pożarów przyjętych do celów projektowych;

3) informacje o kategorii zagrożenia ludzi oraz przewidywanej liczbie osób na każdej kondygnacji i w pomieszczeniach, których drzwi ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń;

4) informacje o przewidywanej gęstości obciążenia ogniowego;

5) ocenę zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych;

6) informacje o klasie odporności pożarowej oraz klasie odporności ogniowej i stopniu rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych;

7) informacje o podziale na strefy pożarowe oraz strefy dymowe;

8) informacje o usytuowaniu z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, w tym o odległości od obiektów sąsiadujących;

9) informacje o warunkach i strategii ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;

10) informacje o sposobie zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych, a w szczególności wentylacyjnej, ogrzewczej, gazowej, elektrycznej, teletechnicznej i piorunochronnej;

11) informacje o doborze urządzeń przeciwpożarowych i innych urządzeń służących bezpieczeństwu pożarowemu, dostosowanym do wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i przyjętych scenariuszy pożarowych, z podstawową charakterystyką tych urządzeń;

12) informacje o wyposażeniu w gaśnice;

13) informacje o przygotowaniu obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych, a w szczególności informacje o drogach pożarowych, zaopatrzeniu w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz o sprzęcie służącym do tych działań.

2. Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej przedstawia się w projekcie budowlanym w całości lub w części, w zależności od rodzaju rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego i od zakresu ich występowania w obiekcie budowlanym.

§ 5.
1. Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na:

1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej.

[…]

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 Dz.U. z 2018r. poz. 620, 1669. z późn. zm.)

Art. 4.
1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;

4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;

5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;

6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;

7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje — w całości lub w części — ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

2. Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.

2a. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym czynności, o których mowa w ust. 1, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, powinny posiadać tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego.

2b. Osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z ust. 1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.

Opinia

Scenariusz pożarowy (dotychczasowy: scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru) nie należy do danych określanych przez projektanta, wymienionych w § 4. ust. 1. przytoczonego wyżej rozporządzenia. Dobór urządzeń (danych), o których mowa w ust. 1 punkcie 11, wynika z przyjęcia określonego scenariusza.

Zakres scenariusza pożarowego został określony w § 2. pkt 3 i jest nim opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, który powinien objąć:
— sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,
— rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.

Forma przyjętego scenariusza pożarowego, nie została określona w obowiązujących przepisach i podlega indywidualnej decyzji rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, do którego kierowane są regulacje tego rozporządzenia.

Na etapie projektu budowlanego, opracowywany jest scenariusz pożarowy dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej, który zgodnie z Art. 4. ust 2 przytoczonej powyżej USTAWY z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej powinien być autorstwa rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych — dlatego powinien stanowić odrębne opracowanie PB, nie włączane do części architektonicznej. Jednak zgodnie z § 5. 1. ust. 1 pkt. 3 przytoczonego powyżej rozporządzenia z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych powinien wykonać swoje opracowanie w toku wzajemnej współpracy z projektantem.

Dla pozostałych obiektów dla których jest on wymagany — scenariusz nie musi przybrać formy pisemnej, poza ewentualnym wprowadzeniem, przez rzeczoznawcę, uwag do uzgodnienia projektu. Brak jest dla tych obiektów podstawy prawnej do stawiania wymogu, podczas czynności kontrolnych, przedłożenia scenariusza w formie odrębnego opracowania.

Obowiązek taki powstaje, jedynie w przypadku, obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej lub dla pozostałych obiektów — gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, w uzgodnieniu projektu budowlanego, zastrzegł taką konieczność.

Zastosowanie, w projekcie budowlanym, urządzeń przeciwpożarowych, o których mowa w § 4. 1. Ust.1, pkt. 11 rozporządzenia, może powodować konieczność wykonania dodatkowych opracowań, ułatwiających sporządzenie scenariusza jako odrębnego opracowania, jednak zarówno ich forma jak i obowiązek opracowania powstaje, jedynie w przypadku, gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, określił to w uzgodnieniu projektu budowlanego. W przeciwnym razie opracowania te mają jedynie charakter fakultatywny.

Są nimi:
1. Matryca sterowań pożarowych — dobór urządzeń, wykonywany przez projektantów branżowych, na etapie projektu wykonawczego, w zakresie swoich specjalizacji np.: wentylacja pożarowa, słabe prądy, SUG, czy SSP;
2. Algorytm sterowań urządzeń przeciwpożarowych oraz innych instalacji w budynku — opracowanie, wykonywane przez projektantów branżowych, na etapie projektu wykonawczego, koordynujące współdziałanie urządzeń różnych specjalizacji;

SCENARIUSZ ROZWOJU ZDARZEŃ W CZASIE POŻARU sumuje wszystkie ww. dane.

Powinien zostać opracowany dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej (lub dla pozostałych obiektów gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, określił to w uzgodnieniu projektu budowlanego).

Docelową treść powinien osiągnąć jako dokument powykonawczy po zainstalowaniu urządzeń, uwzględniając wszystkie docelowe warunki ochrony pożarowej, w tym ewentualny podział na strefy pożarowe, rozmieszczenie oznakowania bezpieczeństwa, hydrantów, zaworów i innych elementów ochrony przeciwpożarowej.

Decyzja dotycząca konieczności opracowania scenariusza pożarowego dla pozostałych obiektów, i dotycząca jego formy należy do wyłącznej kompetencji rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

(I.P., P.C. K.S.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Opinia nr ZR 08 — Kraków, 15.06.2015r
Opinia nr ZR 21 — Kraków, 01.03.2016r
aktualizacja 31.12.2018 r.