Wyróżnienie (ex aequo) w kategorii dyplom magisterski
autorka
Julia Giżewska
tytuł
„Przestrzenny memuar — Projekt koncepcyjny rewitalizacji założenia nekropolii żydowskiej w Katowicach”
promotrka
dr hab. Natalia Bąba-Ciosek prof. PŚ
uczelnia
Politechnika Śląska
opis autorski
Katowice od zawsze były niejednolitym miejscem, przez które przepływali różnorodni mieszkańcy wraz ze swoimi historiami – kształtującymi później tożsamość miasta. Przy ulicy Kozielskiej znajduje się pierwszy i jedyny cmentarz żydowski, który kiedykolwiek tam powstał. Obecnie jest najważniejszym miejscem, wciąż przypominającym o obecności społeczności żydowskiej na tych terenach. Nekropolia jest nie tylko istotnym pomnikiem pamięci, ale także przestrzenią z licznymi walorami estetycznymi, przypominającą tajemniczy ogród ukryty pomiędzy kwartałami miejskimi. Można ją porównać do pauzy – zielonej pieczęci na mapie miasta, która z jednej strony stanowi pewną samodzielną mikrostrukturę, natomiast z drugiej – nieodłączną część katowickiej makrostruktury. Ukryta w drzewach, za murem, jawi się jako miejsce niedostępne, w którym czas się zatrzymał. Tymczasem jest przestrzenią, wiążącą ze sobą nierozerwalnie trzy sfery – podziemną, naziemną oraz nadziemną . W granicach omawianego założenia znajdują się, naznaczone czasem i wydarzeniami historycznymi obiekty cmentarne, które z dnia na dzień marnieją…rozsypują się w oczach. Stąd zaistniała realna potrzeba ich rewitalizacji i adaptacji – aby całe założenie mogło wciąż budować świadomość kulturową, społeczną i architektoniczną nie tylko katowiczan, ale także turystów. Praca stanowi próbę wprowadzenia nowej funkcji do obiektów towarzyszących cmentarzowi żydowskiemu – domu przedpogrzebowego oraz domu Bractwa Pogrzebowego (Chewra Kadisza), przy równoczesnym utrzymaniu funkcji przestrzeni przeznaczonej do rytualnej części pochówku. Integralną częścią projektu jest całościowe założenie parkowo-cmentarne, traktowane jako przestrzeń uzupełniająca nie tylko funkcję pierwotną, ale także nową.
