Architektura i edukacja

7-8'09

Architektura i edukacja

7-8'09

architektura i edukacja

Fotograf Krzysztof Zieliński w pamiętnym czerwcu 1989 roku miał 15 lat. Parę tygodni po przełomowych wyborach parlamentarnych odebrał świadectwo ukończenia Szkoły Podstawowej nr 3 w Wąbrzeźnie. Niecałe dwadzieścia lat później przyjechał do rodzinnego miasta i sfotografował swoją dawną podstawówkę, jedną z ponad 1 400 placówek wybudowanych w okresie PRL-u w ramach zadekretowanego przez Władysława Gomułkę planu „Tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego”. Zdjęcia z cyklu „Millenium School” przedstawiają prawie niezmienione po latach szkolne wnętrza, wyposażone w te same od dziesięcioleci meble i pomoce naukowe. Jedynie pstrokato pomalowane ściany współgrają z duchem nowej, wolnorynkowej rzeczywistości.

Nostalgiczne fotografie Zielińskiego w pewnym sensie obrazują architektoniczne oblicze przeciętnej polskiej instytucji oświatowej w dwie dekady po upadku komunizmu. O ile wzrost zapotrzebowania na usługi edukacyjne na poziomie szkolnictwa wyższego i silna konkurencja pomiędzy prywatnymi i państwowymi uczelniami zaowocowały szeregiem ciekawych realizacji, o tyle na palcach jednej ręki można policzyć nowe żłobki, przedszkola czy szkoły, które wyróżniałyby się jakością rozwiązań architektonicznych. Stare siedziby szkół poddawane są jedynie kosmetycznym zabiegom renowacyjnym. Dobra współczesna architektura i design po prostu nie mieszczą się w budżecie. Pozostaje docieplić budynek styropianem i pomalować ściany w jakiejś optymistycznej tonacji.

„Szkoły tysiąclecia” i ich późniejsze mutacje będą służyć jeszcze wielu rocznikom polskich uczniów. Czy można je przekształcić w ekologiczne, przyjazne i dostosowane do potrzeb współczesnych użytkowników obiekty? Jako inspiracje mogłyby posłużyć prezentowane w tym numerze A&B przykłady „architektonicznego recyklingu” z Paryża (Périphériques), Nowego Jorku (Steven Holl Architects) i Wrocławia (Maćków Pracownia Projektowa).

Dobra architektura sprzyja edukacji. Pozostaje mieć nadzieję, że wraz z rozwojem społecznym i (oby!) regularnym wzrostem naszego PKB następne dekady wolności przyniosą pozytywne zmiany także na tym polu. Czego sobie i naszym Czytelnikom życzymy, oprócz, oczywiście, udanych wakacji.

Marta Karpińska

WYDARZENIA

TEMAT NUMERU: ARCHITEKTURA I EDUKACJA

budynek-wzgórze 32
Marcin Szoska
kampus Ewha Womans University, proj.: Dominique Perrault Architecture
non stop kolor 42
Anna Popiel-Moszyńska
atrium uniwersytetu Jussieu, proj.: Périphériques
oaza ładu 50
Michał Duda
budynek dydaktyczno‑naukowy Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, proj.: Maćków Pracownia Projektowa

PUBLICYSTYKA
inna szkoła 56
Niemcy: „Teraz patrzę zupełnie inaczej” (s. 56)
Anna Pleszko
Hiszpania: dobre wychowanie (s. 58)
Agnieszka Stępień
Holandia: szkoła otwarta (s. 60)
Marcin Kołtuński, współpraca: Rudi Nieveen
Wielka Brytania: ucz się szkoło, ucz! (s. 62)
Marcin Mateusz Kołakowski, Mikołaj Skrzypiec
Norwegia: przestrzeń dla edukacji (s. 64)
Marian Mikołajski
architektura i edukacja w Europie

OD WEWNĄTRZ
perforowana przestrzeń 66
Anna Krenz
Instytut Filozofii NYU, proj.: Steven Holl Architects

ROZMOWY A&B
halo, tu dzieci!!! 72
Marta Boguta
rozmowa z Aleksandrą Machowiak i Danielem Mizielińskim
autorami elementarza architektury „D.O.M.E.K.”

DESIGN
Mediolański tydzień… designu 78
Aleksandra Chmielewska, Maciej Miękina
relacja z tegorocznych targów designu w Mediolanie