Projekt Zrównoważonego Centrum Rozwoju w Zambii w finale międzynarodowego konkursu

Dobrawa Bies

24 kwietnia '23

Projekt studentek Politechniki Warszawskiej znalazł się w finale konkursu Archstorming

...

Studentki Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej: Karolina Michalak, Zuzanna Nowakowska, Klaudia Płachetko i Magdalena Stefaniuk zaprojektowały Centrum Zrównoważonego Rozwoju, które mogłoby powstać w Zambii. Ich łatwy w wykonaniu pomysł bazujący na planie koła i uwzględniający wykorzystanie lokalnych materiałów, znalazł się w finale międzynarodowego konkursu architektonicznego — Mayukwayukwa Refugee Camp: A Sustainable Development Center in Zambia.

pomysł na Centrum Zrównoważonego Rozwoju w Zambii

Konkurs organizowany był przez platformę Archstorming we współpracy z PROVS AC oraz UNHCR, the UN Refugee Agency. Jak czytamy w regulaminie — Zambia od 1966 roku przyjmuje osoby uchodźcze. Powodem był wybuch rewolucji w Angoli przeciwko Portugalii, która rozprzestrzeniła się na wschód, zmuszając ludzi do ucieczki w poszukiwaniu schronienia właśnie w Zambii. Prawie 60 lat później kraj nadal zaprasza osoby uchodźcze, z czego 65 tys. to Kongijczycy, a 20 tys. to Angolczycy. Aktualnie w obozach i osiedlach przebywa około 105 000 osób. Od momentu powstania obozów, kilka organizacji pozarządowych aktywnie pracuje nad tworzeniem programów rozwoju społeczności — działają one wspólnie z UNHCR i rządem Zambii.

film o konkursie Mayukwayukwa Refugee Camp

Zadaniem konkursowym było zaprojektowanie nowego Centrum Zrównoważonego Rozwoju w najstarszej osadzie uchodźczej w Afryce — Mayukwayukwa. Podstawą było skupienie się na użyciu lokalnych i zrównoważonych materiałów oraz prostych technikach budowlanych, które uchodźcy będą mogli łatwo powielać przy budowie własnych domów. Poszukiwano formy budynku, który może stać się wzorem dla całej społeczności.

Nowe Centrum Zrównoważonego Rozwoju miało mieć trzy główne funkcje: przestrzeni dla wolontariuszy, pracowników i członków organizacji pozarządowych; miejsca do organizowania warsztatów i kursów; wsparcia lokalnych władz w realizacji różnych programów. Zadana działka projektowa miała wymiar 120 ×120 m, a w programie miały znaleźć się: sześć sypialni dla wolontariuszy, trzy sale lekcyjne/pomieszczenia wielofunkcyjne, biuro, kuchnia z jadalnią, łazienki, sad i mała farma oraz kilka przestrzeni do aktywności na świeżym powietrzu.

projekt Centrum bazuje na planie koła. Założenie widoczne z lotu ptaka wraz z zagospodarowaniem terenu

projekt z Polski w finale konkursu

Zgłoszone na konkurs prace oceniało jury w składzie: Charles Newman (Unfrastructure Desgin, Stany Zjednoczone), Adi Kumar (Ndifuna Ukwazi, RPA), Foolad Khan (UNHCR, Zambia), Justin Munyaka (UNDP, Zambia), Iván Vidal (DESIGNTHROPO), Claudia López, Gerardo Acosta, Aranzazu Tapia (PROVS A.C., Meksyk).

Centrum Zrównoważonego Rozwoju w Zambii, schemat kształtowania kompleksu

Konkurs wygrała praca autorstwa zespołu ze Szwajcarii w składzie: Alexander Heilig, Steffen Knab. Jury przyznało także drugą i trzecią nagrodę, dwa wyróżnienia specjalne oraz dziesięć wyróżnień. Ogłoszono także listę finalistów i finalistek konkursu i to właśnie na niej znalazł się projekt z Polski autorstwa studentek Politechniki Warszawskiej — Zuzanny Nowakowskiej, Klaudii Płachetko, Magdaleny Stefaniuk i Karoliny Michalak.

Widok na wewnętrzy dziedziniec

zieleń i edukacja w centrum

Projekt studentek PW bazuje na planie koła z wewnętrznym zielonym dziedzińcem, tworzącym kameralną przestrzeń dla społeczności. Zieleń patio przerywa ciąg budynków, łącząc się z zaprojektowanym sadem. Mając na uwadze zastaną roślinność, autorki usytuowały Centrum tak, aby w jak najmniejszym stopniu ingerować w lokalną florę oraz zachować jak największą liczbę istniejących drzew.

rdzeń obiektu — kuchnia

Rdzeniem obiektu jest kuchnia zlokalizowana w centrum, która łączy ze sobą część dydaktyczną oraz prywatną. W części północnej, od strony kuchni znajdują się trzy domki przeznaczone dla wolontariuszy i pracowników obiektu. Pierwszy budynek na południe od dziedzińca to istniejący tam wcześniej obiekt, który powiększono o część łazienkową i przystosowano do nowych funkcji edukacyjnych. Kolejno na terenie znajdują się dwa budynki z salami edukacyjnymi — zaprojektowane z myślą o elastycznym prowadzeniu zajęć. W większym z nich studentki zastosowały system ruchomych ścian działowych, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie pomieszczenia do potrzeb użytkowników. Bezpośrednio za budynkami dydaktycznymi znajduje się główne wejście do kompleksu, wydzielone przez ostatni obiekt — biuro.

lokalne materiały i proste wykonanie

W zagospodarowaniu terenu autorki uwzględniły polne okręgi, które mogą zostać wykorzystane jako sady lub miejsca hodowli zwierząt. Dodatkowo w niewielkiej odległości od kuchni znajdują się okrągłe ogrody przeznaczone na uprawę warzyw.

Centrum Zrównoważonego Rozwoju w Zambii, rzuty i przekroje

W projekcie studentki wykorzystały tylko lokalne materiały i postawiły na prostotę wykonania. Głównym materiałem użytym w konstrukcji ścian jest cegła wytwarzana na miejscu budowy przez wolontariuszy. Konstrukcję budynku stanowią oparte na słupach drewniane kratownice.

Ze względu na specyficzny klimat, ważnym aspektem projektu jest termika budynku. Aby zapewnić stałą wymianę powietrza, w drzwiach i oknach zastosowałyśmy system ruchomych żaluzji. Ponadto pod sufitem umieściłyśmy specjalną membranę, która zapewnia odpowiednią izolację termiczną i ochronę przed owadami — dodają autorki.

wnętrze sali lekcyjnej, pod sufitem specjalna membrana

Ze względu na niedobory wody kompleks jest wyposażony w system zbierania wody deszczowej. Na połaciach dachowych wystawionych na największą ekspozycję słoneczną umieszczono panele słoneczne, w celu zapewnienia dostępu do energii elektrycznej.