Szczegółowy zakres i forma projektu budowlanego

Treść pytania

Zwracam się z prośbą o wydanie opinii dotyczącej liczenia powierzchni zabudowy stosownie do zapisów Rozporządzenia z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Zgodnie z § 14 ust. 4 lit. „a" ww. rozporządzenia „...powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony...„. Równocześnie zgodnie z Polską Normą PN—ISO 9836 dotyczącą określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych „…do powierzchni zabudowy nie zalicza się powierzchni elementów drugorzędnych budynku, np. schodów zewnętrznych, ramp i pochylni zewnętrznych „daszków, markiz, okapów dachowych”...” W związku z powyższymi zapisami proszę o opinię czy taras naziemny przy budynku, usytuowany poza obrysem zewnętrznych krawędzi budynku, z zadaszeniem opartym na trzech słupkach drewnianych, wlicza się do powierzchni zabudowy całego budynku. Zadaszenie tarasu stanowi kontynuację projektowanego okapu wokół całego budynku, z jego poszerzeniem o 60 cm w strefie tarasu.

Podstawy prawne

[1] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane)

Rozdział 1. Przepisy ogólne

§ 12

Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Rozdział 2. Projekt zagospodarowania działki lub terenu

§ 14

Część opisowa projektu zagospodarowania działki lub terenu zawiera:

4) zestawienie:

a) powierzchni zabudowy projektowanych i istniejących obiektów budowlanych, przy czym powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony,

Załącznik do rozporządzenia Ministra Rozwoju [1] z dnia 11 września 2020 r. (poz. 1609): WYKAZ POLSKICH NORM POWOŁANYCH W ROZPORZĄDZENIU

[2] POLSKA NORMA PN—ISO 9836

5.1.2. Powierzchnia zabudowy.

5.1.2.1. Przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym.

5.1.2.2. Powierzchnia zabudowy jest wyznaczana przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku na powierzchnię terenu.

Do powierzchni zabudowy nie wlicza się:

• powierzchni obiektów budowlanych ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu,
• powierzchni elementów drugorzędnych, np. schodów zewnętrznych, ramp zewnętrznych, daszków, markiz, występów dachowych, oświetlenia zewnętrznego,
• powierzchni zajmowanej przez wydzielone obiekty pomocnicze (np. szklarnie, altany, szopy)

[3] POLSKA NORMA PN—ISO 9836:2015—12. Właściwości użytkowe w budownictwie — Określenie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych.

5. Metody obliczeń według pomiarów w licu przegród budowlanych i wykaz wskaźników dotyczących przestrzennego kształtowania budynku.

5.1 Powierzchnie.

5.1.1 Zasady obliczeń.

5.1.1.1 Pole powierzchni poziomych i pionowych określa się zgodnie z wymiarami rzeczywistymi. Powierzchnię płaszczyzn nachylonych mierzy się na rzucie na umowną płaszczyznę, odpowiednią poziomą lub pionową. Do obliczeń zysku lub strat ciepła należy przyjmować rzeczywiste pola powierzchni przegród, a nie ich wymiary na rzucie.

5.1.1.2. Pole powierzchni podaje się w metrach kwadratowych z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

5.1.2. Powierzchnia zabudowy.

5.1.2.1. Przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym.

5.1.2.2. Powierzchnia zabudowy jest wyznaczana przez rzut wymiarów zewnętrznych budynku na powierzchnię terenu.

Do powierzchni zabudowy nie zalicza się powierzchni:

elementów budynku ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu,
elementów drugorzędnych budynku, np. schodów zewnętrznych, ramp i pochylni zewnętrznych, daszków, markiz, okapów dachowych, oświetlenia zewnętrznego,
zewnętrznych obiektów pomocniczych, np. szklarni i przybudówek.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP

Pytanie dotyczy powierzchni zabudowy dwóch elementów budynku, są to:

1. taras ziemny
2. zadaszenie tarasu na słupach

Ad 1.

Zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [1] powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy oraz balkony. Zatem zgodnie z rozporządzeniem do powierzchni zabudowy budynku nie wlicza się powierzchni tarasu naziemnego.

Ad 2.

Zgodnie z rozporządzeniem [1] § 12, powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Natomiast zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia zapisy § 12 odnoszą się do normy PN—ISO 9836, przy czym odnośniki (*) wskazuje że należy stosować najnowszą normę opublikowaną w języku polskim. Aktualnie jest to norma PN—ISO 9836:2015—12.

Obie normy wymienione powyżej zgodnie stwierdzają, że do powierzchni zabudowy budynku nie wlicza się elementów drugorzędnych budynku, np. schodów zewnętrznych, ramp i pochylni zewnętrznych, daszków, markiz, okapów dachowych, oświetlenia zewnętrznego,. Zatem powierzchnia daszku powstałego przez poszerzenie okapu nie przynależy do powierzchni zabudowy budynku.

Uwagi dodatkowe

W przypadku, gdy zapisy MPZP, decyzji o WZ lub ULICP podają szczególne zasady określenia powierzchni zabudowy, należy je stosować w pierwszej kolejności. W takim wypadku, w zakresie spełnienia wymagań MPZP, decyzji o WZ lub ULICP mają one pierwszeństwo w stosunku do pozostałych aktów prawnych i norm.
Temat powierzchni zabudowy, w szczególności powierzchni zabudowy balkonów czy tarasów, jest przedmiotem opinii nr 127 oraz 213 Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

(ŁS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 4 listopada 2022 r.

Treść pytania

Proszę o interpretację zapisu Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form projektu budowlanego, § 20.1.:

4) charakterystyczne parametry obiektu budowlanego, w szczególności:

a) kubaturę,

b) zestawienie powierzchni,
– przy czym: – powierzchnię użytkową budynku pomniejsza się o powierzchnię: przekroju poziomego wszystkich wewnętrznych przegród budowlanych, przejść i otworów w tych przegrodach, przejść w przegrodach zewnętrznych, balkonów, tarasów, loggii, schodów wewnętrznych i podestów w lokalach mieszkalnych wielopoziomowych, nieużytkowych poddaszy,

Jak w świetle w/w przepisu kwalifikujemy powierzchnię schodów w przypadku domu jednorodzinnego i jednorodzinnego dwulokalowego?

Podstawa prawna

[1] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane) [ZFPB]

Rozdział 3 Projekt architektoniczno-budowlany:

§ 20.1. Część opisowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera: […]

b) zestawienie powierzchni, przy czym:

— powierzchnię użytkową budynku pomniejsza się o powierzchnię: przekroju poziomego wszystkich wewnętrznych przegród budowlanych, przejść i otworów w tych przegrodach, przejść w przegrodach zewnętrznych, balkonów, tarasów, loggii, schodów wewnętrznych i podestów w lokalach mieszkalnych wielopoziomowych, nieużytkowych poddaszy, — powierzchnię użytkową budynku powiększa się o powierzchnię: antresol, ogrodów zimowych oraz wbudowanych, ściennych szaf, schowków i garderób,

— przy określaniu powierzchni użytkowej powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m zalicza się do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m — w 50%, natomiast o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie,

— przy określaniu zestawienia powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych

Opinia

Pomniejszenie powierzchni użytkowej budynku o powierzchnię schodów i podestów stosuje się w odniesieniu do lokali mieszkalnych wielopoziomowych. Dlatego w rozumieniu przepisu powierzchnię tę pomniejszamy o schody i podesty, gdy budynek jest jednolokalowy. Natomiast w budynku mieszkalnym jednorodzinnym dwulokalowym mogą wystąpić dwa przypadki:

1. Gdy lokale mają swoje wewnętrzne schody,
2. Gdy klatka schodowa nie przynależy do żadnego z lokali (jest częścią wspólną).

W obydwu przypadkach pomijamy powierzchnię schodów i podestów, ale z różnych powodów:

1. W pierwszym przypadku ze względu na zapisy ZFPB 20.1. pkt 4 b.
2. W drugim ze względu na zapisy normy PN ISO 9836, które powierzchnię schodów zaliczają do powierzchni ruchu, a nie do powierzchni użytkowej.

Ponadto pamiętać należy, że pomijanie powierzchni schodów nie zwalnia z konieczności wliczenia do powierzchni użytkowej tej przestrzeni, która znajduje się pod biegiem schodowym na pierwszej kondygnacji, z której schody biorą swój początek. Powierzchnię taką obliczamy z uwzględnieniem § 20.1b) akapit drugi – (> 220 – 100%, > 220–140 > – 50%, 140 > – 0).

(ŁS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 marca 2022 r.

Treść pytania

Proszę o odpowiedź na pytanie, czy. wg nowego prawa budowlanego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) projektowane wraz z obiektem urządzenia mogą wpływać na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji. Do organu administracji architektoniczno-budowlanej złożony został projekt budowlany wraz z wnioskiem o wydanie decyzji pozwolenia na budowę dla inwestycji pn.: „Budowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków oraz budowa studni”. Osoba prowadząca w urzędzie powyższe postępowanie wskazała konieczność poszerzenia obszaru oddziaływania do 30 m od projektowanej oczyszczalni ścieków, a tym samym objęcie sąsiednich działek obszarem oddziaływania projektowanego obiektu.

Podstawa prawna

[1]. USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. PRAWO BUDOWLANE (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 z dnia 3 sierpnia 2020 r.):

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

(...)

20) obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.

(...)

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami.

Art. 5. ust. 1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

(...)

9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, …

(...)

Art. 20. ust. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

(...)

1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu;

(...)

Art. 28. ust. 2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.
(…)

Art. 34. ust 3. Projekt budowlany zawiera:

1) projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych lub jej kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez projektanta, obejmujący:

(...)

e) informację o obszarze oddziaływania obiektu;

(...)

[2]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z późniejszymi zmianami Dz.U. 20.1608 z dn. 16.09.2020 r.

§ 31. ust. 1. Odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosić — licząc od osi studni — co najmniej:

1) do granicy działki – 5 m;

(...)

4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód – 30 m;

(...)

§ 36. ust. 1. Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m³ powinna wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — 15 m;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 7,5 m.

Ust. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległości, o których mowa w ust. 1, powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 2 m.

Odległości pokryw i wylotów wentylacji z dołów ustępów nieskanalizowanych o liczbie miejsc większej niż 4 oraz zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe i kompostowników o pojemności powyżej 10 m³ do 50 m³ powinny wynosić co najmniej:

1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1 — 30 m;

2) od granicy działki sąsiedniej — 7,5 m;

3) od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — 10 m.

(…)

§ 37. Przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych w tych budynkach.

[3]. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego Dz.U. 2020 r. poz. 1609;

§ 14. Część opisowa projektu zagospodarowania działki lub terenu zawiera:

8) informację o obszarze oddziaływania obiektu.

§ 18. Informacja o obszarze oddziaływania obiektu zawiera:

1) wskazanie przepisów prawa, w oparciu o które dokonano określenia obszaru oddziaływania obiektu;

2) zasięg obszaru oddziaływania obiektu przedstawiony w formie opisowej lub graficznej albo informację, że obszar oddziaływania obiektu mieści się w całości na działce lub działkach, na których został zaprojektowany.

Opinia

W związku z problemami w interpretacji pojęcia „obszaru oddziaływania obiektu” ukazały się już dwie opinie Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

Są to: opinia nr 70 [link] i opinia nr 147 [link].

Problem ten był poruszamy również w wielu innych opiniach jako temat powiązany z treścią tych opinii.

Niniejsza opinia uzupełnia powyższe wcześniejsze opinie w zakresie „obszaru oddziaływania obiektu” projektowanych wraz z obiektem urządzeń na przykładzie przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków biorąc pod uwagę przede wszystkim przypadek wymienionej w pytaniu zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej.

Warunki lokalizacji przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury [2] oraz innych przepisów odrębnych i zarówno dla przedmiotowej działki, jak i działek sąsiednich wynoszą one:

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do 10 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;

Odległość od pokryw i przewodów wentylacyjnych ze zbiorników o pojemności do powyżej 10 m³ do 50 m³ osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 15 m;
• od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych — min. 30 m;
• od granicy działki sąsiedniej — min. 7,5 m;
• od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego — min. 10 m.

Odległość od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków:

• od studni na cele pitne (bez strefy ochronnej) — min. 30m;
• od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi — min. 5 m;
• od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego — min. 2 m;
• od drzew i krzewów — min. 3 m.

Zgodnie z art. 3. pkt 1) i pkt 20) obszarem oddziaływania projektowanego obiektu oraz projektowanych wraz z nim urządzeń i instalacji jest teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu. W zależności od wielkości strefy oddziaływania może być to ograniczenie zabudowy działki własnej lub działki sąsiedniej. Ograniczenie to, dla terenów niezabudowanych oznacza wykluczenie lub częściowe wykluczenie możliwości lokalizacji zabudowy lub urządzeń budowlanych, natomiast dla terenów zabudowanych, dodatkowo oznacza zmianę warunków użytkowania określonych w przepisach techniczno-budowlanych (w czasie przeprowadzania analizy).

Wnioski

Wobec powyższego — jeżeli lokalizacja osadnika przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków lub lokalizacja drenażu rozsączającego oczyszczalni ścieków jw., jest zgodna z obowiązującymi przepisami, ale uniemożliwia zabudowę sąsiedniej działki (w sposób zgodny z przepisami) — np.: nie można zlokalizować na sąsiedniej działce studni w odległości 5 m od granicy działki ponieważ trzeba ją odsunąć o 30m od drenażu rozsączającego przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków sąsiada, albo niemożliwa jest lokalizacja budynku mieszkalnego ze ścianą z oknami w odległości 4 m od granicy działki — w takim przypadku projektowane urządzenia budowlane wpływają na wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji i należy sąsiednią działkę objąć obszarem oddziaływania, a tym samym właściciel sąsiedniej działki staje się stroną w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę. Jeśli natomiast lokalizacja projektowanego obiektu, urządzeń i instalacji nie powoduje żadnych ograniczeń w zabudowie działki sąsiedniej, wtedy nie można zdefiniować sąsiedniej działki jako objętej obszarem oddziaływania projektowanej inwestycji.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 listopada 2020 r.

Treść pytania

Czy sposób wykonania inwentaryzacji architektoniczno-budowlanej, a w szczególności wyliczenia powierzchni użytkowej zwymiarowanych w niej lokali zależny jest od celu jakiemu ma służyć dokumentacja, a tym samym czy inwentaryzacja architektoniczno-budowlana zlecona i wykonana np. w oparciu o przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego może stanowić podstawę do wydania zaświadczeń o samodzielności lokali i wraz z nimi stanowić podstawę wyodrębnienia i sprzedaży lokali. w szczególności uwzględniając fakt, że podana powierzchnia użytkowa stanowi podstawę ustalenia wartości nieruchomości.

Stan prawny

[1]. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego art. 2 ust. 2

Obmiaru powierzchni użytkowej lokalu, o której mowa w ust. 1 pkt 7, dokonuje się w świetle wyprawionych ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m — w 50%, o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie. Pozostałe zasady obliczania powierzchni należy przyjmować zgodnie z Polską Normą odpowiednią do określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych w budownictwie.

[2]. Ustawa o własności lokali Dz.U. 2020. 532 tj. z dn. 26.03.2020 r.

2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.

5. Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń przynależnych poza budynkiem mieszkalnym — także na wyrysie z operatu ewidencyjnego; dokumenty te stanowią załącznik do aktu ustanawiającego odrębną własność lokalu.

6. W razie braku dokumentacji technicznej budynku, zaznaczeń, o których mowa w ust. 5, dokonuje się, zgodnie z wymogami przepisów prawa budowlanego, na koszt dotychczasowego właściciela nieruchomości, o ile strony umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu nie postanowiły inaczej.

[3]. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane)

Rozdział 1 
Przepisy ogólne:

§ 12.
Powierzchnie budynku określa się zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uwzględniając przepisy § 14 pkt 4 lit. a oraz § 20 ust. 1 pkt 4 lit. b.

Rozdział 3 
Projekt architektoniczno-budowlany:

§ 20.
1. Część opisowa projektu architektoniczno-budowlanego zawiera:

[…]

b) zestawienie powierzchni, przy czym:

— powierzchnię użytkową budynku pomniejsza się o powierzchnię: przekroju poziomego wszystkich wewnętrznych przegród budowlanych, przejść i otworów w tych przegrodach, przejść w przegrodach zewnętrznych, balkonów, tarasów, loggii, schodów wewnętrznych i podestów w lokalach mieszkalnych wielopoziomowych, nieużytkowych poddaszy,

— powierzchnię użytkową budynku powiększa się o powierzchnię: antresol, ogrodów zimowych oraz wbudowanych, ściennych szaf, schowków i garderób,

— przy określaniu powierzchni użytkowej powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m zalicza się do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m — w 50%, natomiast o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie,

— przy określaniu zestawienia powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych,

Załącznik do rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. (poz. 1609): Wykaz polskich norm powołanych w rozporządzeniu

*)) Stosuje się najnowszą normę opublikowaną w języku polskim.

Opinia

Celowi, czyli wyodrębnieniu lokalu i uzyskaniu jego samodzielności służyć powinna dokumentacja techniczna wymieniona w ustawie o własności lokali, zaś ustawa o ochronie praw lokatorów reguluje zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.

Ustawa o własności lokali, na podstawie której powinno się wykonać dokumentację (inwentaryzację), zawiera odniesienie do wymogów Prawa Budowlanego. Akt podrzędny dla Prawa Budowlanego to Rozporządzenie o szczegółowym zakresie i formie projektu budowlanego. Jednakże aktualnie zasady obliczania powierzchni w odniesieniu do wysokości pomieszczeń w Rozporządzeniu o szczegółowym zakresie i formie projektu budowlanego i w Ustawie o ochronie praw lokatorów, dotyczące pomieszczeń o wysokości poniżej 2,2 m, są jednolite i tożsame. Wobec czego w obecnym stanie prawnym, inwentaryzacja wykonana dla potrzeb pytającego jest prawidłowa. Inwentaryzacja taka może stanowić podstawę do wydania zaświadczeń o samodzielności lokali i wraz z nimi stanowić podstawę wyodrębnienia i sprzedaży lokali.

Należy tu zwrócić uwagę na zasadniczą kwestię, która związana jest bezpośrednio z problematyką zawartą w pytaniu, a dotyczy właśnie parametru wysokości i związanych z tym ograniczeń w możliwości użytkowania pomieszczeń. Istotnym ograniczeniem co do możliwości użytkowania pomieszczeń w odniesieniu do ich wysokości są obowiązujące inne przepisy, takie jak Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (wymagania dla pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, mieszkań w budynkach wielorodzinnych), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (pomieszczenia pracy w zakładach pracy), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, czy inne przepisy odrębne.
W skrajnych przypadkach w myśl ustawy o własności lokali niemożliwe będzie wydzielenie samodzielnego lokalu.

Niewątpliwie jednak, ustalając wartość lokali czy czynszów, mimo że parametr powierzchni jest istotny, należy wziąć pod uwagę wiele innych cech lokalu. Wobec czego wskazanym jest przed zamówieniem inwentaryzacji określenie wymogu podania innych ponadnormatywnych parametrów, które tym ustaleniom będą służyć, takich jak np. — określenie wysokości pomieszczeń lub ich części, określenie powierzchni podłogi, graficzne oznaczenie powierzchni poniżej normatywu, lokalizacja przewodów kominowych i wentylacyjnych czy lokalizacja miejsc przyłączy mediów itp.

(ŁS, KSt)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 19 października 2020 r.

Treść zapytania

Pytanie 1. Czy prawidłowo przyjęto normę PN-ISO 9836:1997 jako podstawę obliczenia powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych i usługowych w ramach postępowania o pozwolenie na budowę oraz w ramach postępowania zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania części lokali mieszkalnych?

Pytanie 2. Czy sposób zestawienia powierzchni, zgodnie z załącznikiem graficznym, jest prawidłowy?

Pytanie 3. Czy powierzchnię wiatrołapu, śmietnika, korytarza należy doliczyć do powierzchni użytkowych lokali mieszkalnych i lokali usługowych?

Opinia

Odpowiedź na pytanie 1.

Odpowiedź na pytanie pierwsze zawarta jest w cytowanej poniżej opinii zespołu rzeczoznawców MPOIA nr 30 dotyczącej ww. zagadnień, która została zamieszczona na stronie MPOIA w dniu 22.06.2016r.

Treść zapytania

Czy nadal obowiązuje norma: PN-ISO 9836:1997 oraz rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386)

Rozdział 3
Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne

Art. 5.
1. Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną — na zasadzie wyłączności — symbolem PN.

2. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.

3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.

5. Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.

6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do norm europejskich i międzynarodowych, z zachowaniem porozumień międzynarodowych.

7. Ochrony Polskich Norm, o której mowa w ust. 5, nie narusza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 oraz z 2002 r. Nr 153, poz. 1271).

Opinia

1. Dobrowolność stosowania Polskich Norm wynika z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Zgodnie z obowiązującym prawem zasada wyrażona w art. 5 ust. 3 ustawy o normalizacji może zostać wyjątkowo uchylona poprzez określenie obowiązku stosowania konkretnych norm w przepisie rangi ustawowej. Ustawa Prawo budowlane nie wskazuje w żadnym miejscu na bezwzględny obowiązek stosowania Polskich Norm, co pozwala na przyjęcie, że odesłania do konkretnych norm zawarte w rozporządzeniach do tej ustawy nie mają charakteru obligatoryjnego.

2. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, Dz.U.2012.462. z późniejszymi zmianami, w załączniku zawiera wykaz Polskich Norm powołanych w Rozporządzeniu. Załącznik odsyła do normy PN-ISO 9836:1997. Norma ta w grudniu 2015 r. została zastąpiona Polską Normą PN-ISO 9836:2015-12.

Brak ustawowego obowiązku stosowania Polskich Norm nie oznacza, że nie mają one praktycznego znaczenia jako aktualny stan wiedzy technicznej w danym zakresie, a zatem celowe jest — choć pozostaje do decyzji projektanta — stosowanie Norm w wydaniu najaktualniejszym. Takie działanie jako Zespół Rzeczoznawców przy MPOIA rekomendujemy.

Odpowiedź na pytanie 2.

Sposób zestawienia powierzchni należy dostosować do wybranej przez projektanta Polskiej Normy. W przedstawionych rysunkach prawidłowo podano odrębnie powierzchnie mieszkalne i odrębnie powierzchnie wiatrołapu, śmietnika, korytarza i usług z zaznaczeniem tych pomieszczeń innymi kolorami.

Odpowiedź na pytanie 3.

Wiatrołap, śmietnik i korytarz należą pow. ruchu lub pow. usługowej. Zarówno Polska Norma PN-ISO 9836:1997 jak i Polska Norma PN-ISO 9836:2015 nie zaliczają pow. ruchu czy pow. usługowej do powierzchni użytkowej traktując je jako odrębne powierzchnie. W PN-ISO 9836:2015 zamieszczono nawet, potwierdzający to bardzo czytelny schemat podziału powierzchni:

Wobec tego powierzchnie te należy podawać osobno.

(K.S.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 29 listopada 2018 r.

Treść zapytania

W jaki sposób należy podczas opracowywania projektów architektoniczno-budowlanych określać poszczególne części składowe powierzchni netto tj. powierzchnię ruchu i pow. usługowo-techniczną w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych i lokalach mieszkalnych oraz powierzchnię użytkową, ruchu i usługowo-techniczną w pozostałych budynkach w pomieszczeniach z pochyłym stropem (pom. na poddaszu).

Pytanie 1. Pytanie dotyczy obliczania pow. ruchu i pow. usługowo-technicznej w budynku mieszkalnym jednorodzinnym lub lokalu mieszkalnym – czy przy obliczaniu pow. ruchu lub pow. usługowo-technicznej w pomieszczeniu z pochyłym stropem należy wziąć pod uwagę zapisy §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, czy dotyczy to tylko obliczania powierzchni użytkowej?

Pytanie 2. Pytanie dotyczy obliczania powierzchni użytkowej, ruchu i usługowo-technicznej w pozostałych budynkach – czy przy obliczaniu w/w powierzchni uwzględnia się zapisy WT §72 ust.1 i przy sumowaniu powierzchni użytkowej, ruchu i usługowo-technicznej odejmuje się lub osobno uwzględnia powierzchnie pomieszczeń o wysokości poniżej 1,9 m?

Pytanie 3. W przypadku budynków z lokalami mieszkalnymi w których pow. użytkową oblicza się z uwzględnieniem §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, powierzchnie poza lokalami mieszkalnymi takie jak pow. ruchu lub pow. innych lokali niemieszkalnych w tym samym budynku należy obliczać pomijając zapisy §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego tj. obliczać w całości zgodnie z powierzchnią podłogi wg normy PN-ISO 9836:1997.

Pytanie 4. Według jakiej normy obliczać wskaźniki powierzchniowe, czy według normy PN-ISO 9836:2015, która zastąpiła normę ISO 9836:1997 czy normy ISO 9836:1997 ?

Podstawa prawna

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 - tekst jednolity).
[2] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2012 r. poz. 462 z późniejszymi zmianami).
[3] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 z późniejszymi zmianami).
[4] Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego Dz.U. 2011 Nr 232 poz. 1377 (Dz.U. z 2017 r. poz. 1468 - tekst jednolity)
[5] Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610 - tekst jednolity).
[6] Ustawa o normalizacji z dnia 3 kwietnia 1993 r. (Dz.U. Nr 55, poz. 251 z późn. zm. – uchylona 01.01.2003r)
[7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 marca 1999 roku w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm (Dz.U. z 1999 r. nr 22 poz. 209 - uchylony).
[8] Ustawa z dnia 12 września 2002 roku o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.)
[9] Stanowisko Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w kwestii dobrowolności stosowania Norm,
[10] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409, z późn. zm.)
[11] Pismo Ministra Infrastruktury i Rozwoju nr DM.III.054.5.2015.PK z dnia 2 marca 2015 r. (w załączeniu)
[12] Pismo Departamentu Rynku Budowlanego i Techniki, nr BRIp-024-8/10 z dnia 20 kwietnia 2010 

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Pytanie 1.

Pytanie dotyczy obliczania pow. ruchu i pow. usługowo-technicznej w budynku mieszkalnym jednorodzinnym lub lokalu mieszkalnym – czy przy obliczaniu pow. ruchu lub pow. usługowo-technicznej w pomieszczeniu z pochyłym stropem należy wziąć pod uwagę zapisy §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, czy dotyczy to tylko obliczania powierzchni użytkowej?
W Rozporządzeniu [2] Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (tekst ujednolicony Dz. U. z 2015r., poz. 1554) jest następujące przywołanie zasad normy PN-ISO 9836:1997:

§ 11.
Ust. 1. Projekt architektoniczno-budowlany obiektu budowlanego powinien zawierać zwięzły opis techniczny oraz część rysunkową.
Ust 2. Opis techniczny, o którym mowa w ust. 1, [...], powinien określać:
[...]

2) w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokali mieszkalnych - zestawienie powierzchni użytkowych obliczanych według Polskiej Normy, PN-ISO 9836:1997, z uwzględnieniem następujących zasad:
[...]

b) powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m - w 50%, natomiast o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie;”

Odpowiedź na pytanie 1

W Rozporządzeniu [2] mowa jest o powierzchniach użytkowych, a Polska Norma, PN-ISO 9836:1997 nie zalicza pow. ruchu czy pow. usługowej do powierzchni użytkowej traktując je jako odrębne powierzchnie.
Wobec powyższego zapisy §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) Rozporządzenia [2] dotyczą tylko obliczania powierzchni użytkowej.
Należy równocześnie mieć na uwadze, że zgodnie z zapisem:

§ 14 Rozporządzenia [2] mogą być one stosowane wyłącznie w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych i lokali mieszkalnych, objętych pozwoleniem na budowę wydanym na podstawie wniosku złożonego po wejściu w życie
Rozporządzenia [2].

§ 15 Rozporządzenia [2] powyższych zasad nie stosuje się podczas obliczania powierzchni użytkowej, w związku z realizacją procesów nadbudowy, rozbudowy, przebudowy i zmiany sposobu użytkowania budynków mieszkalnych jednorodzinnych i lokali mieszkalnych, jeżeli zasady te nie były stosowane w tych budynkach i lokalach oddanych do użytkowania przed dniem wejścia w życie rozporządzenia [2].

Pytanie 2
Pytanie dotyczy obliczania powierzchni użytkowej, ruchu i usługowo-technicznej w pozostałych budynkach – czy przy obliczaniu w/w powierzchni uwzględnia się zapisy WT §72 ust.1 i przy sumowaniu powierzchni użytkowej, ruchu i usługowo-technicznej odejmuje się lub osobno uwzględnia powierzchnie pomieszczeń o wysokości poniżej 1,9 m?

Rozporządzenie [1] Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 - tekst jednolity).
§ 72.

1. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań:

Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania) minimalna wysokość w świetle [m]
[...]

Pokoje w bud. mieszk. oraz sypialnie 1-4 osobowe w bud. zamieszkani zbiorowego 2,5*

Pokoje na poddaszu w bud. jednorodz. i mieszkalnych zagrodowych oraz w budynkach rekreacji indywidualnej 2,2*
[...]

Przy stropach pochyłych jest to wysokość średnia liczona między największą a najmniejszą wysokością pomieszczenia, lecz nie mniejszą niż 1,9m. Przestrzeni o wysokości poniżej 1.9m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia.

Odpowiedź na pytanie 2

Odpowiedź na powyższe pytanie częściowo została udzielona w opinii nr ZR 57 Zespołu Rzeczoznawców przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP z dnia 2.11.2017 r. Brzmi ona następująco:

„Przepisy dotyczące określania minimalnych wysokości pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie podają ogólne ich zasady. Nie dotyczą one zasad obliczania powierzchni, a w cytowanym par.72.1 wyraźnie zaznaczono: „…jeżeli przepisy odrębne [...] nie określają innych wymagań…”

Zawarte w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego zasady obliczania powierzchni użytkowych w budynkach mieszkalnych i lokalach użytkowych należy traktować jako przepisy odrębne. Zasady zawarte w pierwszym z cytowanych rozporządzeń dotyczą ustalenia wysokości pokoi w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego, jednorodzinnych, mieszkalnych zagrodowych i rekreacji indywidualnej, natomiast określone w drugim cytowanym rozporządzeniu służą do określenia sposobu obliczania powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych. Tak więc przy obliczaniu powierzchni „do sprzedaży” lokali mieszkalnych w budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych należy się kierować ustaleniami zawartymi w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.”

Zgodnie z § 72.1 Rozporządzenia [1] przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie należy zaliczać do powierzchni odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia. Przepisy Rozporządzenia [2], w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, przewidują korzystanie z normy PN-ISO 9836:1997 jedynie w zakresie obliczania powierzchni użytkowych budynków jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych. Natomiast w pozostałych przypadkach, występuje dowolność stosowania norm do obliczania powierzchni, ponieważ brak jest szczegółowych regulacji prawnych odnośnie stosowania konkretnej PN. Sposób sumowania należy dostosować do wybranej normy.

Pytanie 3

W przypadku budynków z lokalami mieszkalnymi w których pow. użytkową oblicza się z uwzględnieniem §11:

2)

b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, powierzchnie poza lokalami mieszkalnymi takie jak pow. ruchu lub pow. innych lokali niemieszkalnych w tym samym budynku należy obliczać pomijając zapisy §11 ust. 2 pkt 2) ppkt b) rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego tj. obliczać w całości zgodnie z powierzchnią podłogi wg normy PN-ISO 9836:1997.

Odpowiedź na pytanie 3

Przytoczony powyżej zapis §11 Rozporządzenia [2] odnosi się jedynie do powierzchni użytkowych budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokali mieszkalnych (innych budynków), które powinny być obliczane według Polskiej Normy PN-ISO 9836:1997. Wobec powyższego nie dotyczy on obliczania innych rodzajów powierzchni i pozostałych budynków. 

Pytanie 4

Według jakiej normy obliczać wskaźniki powierzchniowe, czy według normy PN-ISO 9836:2015, która zastąpiła normę ISO 9836:1997 czy normy ISO 9836:1997 ?

Odpowiedź na pytanie 4

W obecnej chwili sytuacja prawna dotycząca stosowania Polskich Norm nie jest jednoznacznie rozstrzygnięta.

Zgodnie z regułami wykładni prawa - akt prawny wyższego rzędu, jakim jest ustawa, wyłącza akt prawny niższego rzędu (lex superior derogat legi inferiori). Stosując tę wykładnię prawną, Polskie Normy mają jedynie charakter zaleceń i pozbawione są obligatoryjności. Dobrowolność stosowania Polskich Norm wynika z Ustawy [8] o normalizacji (Art. 5. ust. 3.), tezę tę potwierdza stanowisko PKN [11].

Z drugiej strony funkcjonuje teza, że jeżeli PN jest „powoływana w przepisach” wg Ustawy [8] o normalizacji (Art. 5. ust. 4.), to staje się integralną częścią tego przepisu i jest obowiązująca tak, jak ten przepis. Przykładem jest tutaj rozporządzenie [2] Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. poz. 462, z późn. zm.), które zostało wydane na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 34 ust. 6 pkt 1 Ustawy [10] z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409, z późn. zm., Dz.U. z 2016r poz. 290 tekst jednolity z dnia 2016.03.08) - w brzmieniu zmienionym przez art. 35 ust. 1 Ustawy [4] z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U. Nr 232, poz. 1377) i zawiera w przepisach rozporządzenia [2] powołanie Polskiej Normy PN-ISO 8836:1997 Właściwości użytkowe w budownictwie. Określanie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych, które zobowiązuje projektanta do projektowania w sposób zgodny z jej postanowieniami przy określaniu i obliczaniu wskaźników powierzchniowych i kubaturowych dla budynków. Pismo [11] Ministra Infrastruktury i Rozwoju nr DM.III.054.5.2015.PK z dnia 2 marca 2015 r. (w załączeniu) potwierdza tę tezę.

Z kolei w piśmie [12] Departamentu Rynku Budowlanego i Techniki, nr BRIp-024-8/10 z dnia 20 kwietnia 2010 r. adresowanym do Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa wskazano, że Polskie Normy wycofane mogą być stosowane na równi z normami aktualnymi.

Pismo [11] zawiera także informację, że „Ustawa [8] z 24 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. nr 169/02, poz. 1386 z późn. zm.) stanowi w art. 5 ust. 3, że stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne, ale jednocześnie w ust. 4 pozwala na powoływanie Polskich Norm w przepisach prawnych, co czyni te normy, w całości lub w stosownym zakresie powołania, integralną częścią tego przepisu.”

[...]

Rozporządzenie jest obowiązujące niezależnie od aktualnego statusu powołanych w nim Polskich Norm. Tak długo jak rozporządzenie nie zostanie zmienione w zakresie powołanych Polskich Norm, to zarówno normy aktualne (Eurokody), jak i wycofane (PN-B) mogą być - w zależności od decyzji projektanta - podstawą wykonania projektu budowlanego budynku.”

Uzasadnienie odpowiedzi w kontekście obecnego stanu prawnego:

[3] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 z późniejszymi zmianami).

Zgodnie z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej [3] Polskie Normy nie mogą być uznane za samo­dzielne źródła prawa powszechnie obowiązującego.

[4] USTAWA z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego Dz.U. 2011 Nr 232 poz. 1377 (tekst jednolity Dz.U. z 2017 r. poz. 1468.)

Zgodnie z ustawą [4] z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw. ustawa deweloperska), każda umowa deweloperska musi określać sposób pomiaru powierzchni lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Strony powinny więc powołać się w podpisywanej umowie na jedną z Polskich Norm, według których dokonywany będzie obmiar lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. W Ustawie [4] nie została wskazana konkretna PN, według której należałoby przyjmować zasady obmiaru.

[5] USTAWA z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610 - tekst jednolity).

Ustawa [5] z 21 czerwca 2001r – o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ustala podstawowe zasady przeprowadzania obmiaru budynków i ich części. Zapisy zawarte w Ustawie [5], dotyczące powierzchni użytkowej, są wiążące również z punktu widzenia katastru nieruchomości, co wynika z Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2016 r. poz. 1034 - tekst jednolity). 

Zgodnie z definicją powierzchni użytkowej lokalu zawartą Ustawie [5], obejmuje ona wszystkie pomieszczenia znajdujące się w lokalu, a w szczególności pokoje, kuchnie, spiżarnie, przedpokoje, alkowy, hole, korytarze, łazienki oraz inne pomieszczenia służące mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora. Za powierzchnię użytkową lokalu nie uważa się natomiast powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału.

Zgodnie z Ustawą [5], obmiaru powierzchni użytkowej lokalu dokonuje się w świetle wyprawionych ścian. Pomieszczenia lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,2 m należy zaliczać do obliczeń w 100 %. Pomieszczenia lub ich części o wysokości równiej lub większej od 1,4 m lecz mniejszej od 2,2 m należy uwzględniać w 50 %. Pomieszczenia o wysokości mniejszej od 1,4 m pomija się całkowicie. Metodologia obmiaru: w świetle wyprawionych ścian.

Pozostałe zasady obliczania powierzchni wg Ustawy [5] należy przyjmować zgodnie z Polską Normą odpowiednią do określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych w budownictwie. W Ustawie [5] nie została wskazana konkretna PN, według której należałoby przyjmować zasady obmiaru.

[6] Ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (Dz.U. Nr 55, poz. 251 z późn. zm. – uchylony 01.01.2003r)

Ustawa [6] z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (Dz.U. Nr 55, poz. 251 z późn. zm.) w art. 19 ust. 1 zawiera zasadę dobrowolności stosowania Polskich Norm. Ustawa [6] w ust. 2 i ust. 3 art. 19 uprawnia ministrów do nakładania obowiązku stosowania Polskich Norm w sprawach dotyczących w szczególności ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy i użytkowania, ochrony środowiska, wyrobów zamawianych przez organy państwowe w drodze rozporządzenia oraz w postanowieniach innej ustawy.

Uchylenie Ustawy [6] w dniu 01.01.2003r i wprowadzenie Aktu uchylającego w postaci Ustawy [7] z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.) i konsekwencje z tego wynikające generalnie nie zostały zauważone. W świadomości wielu osób będących uczestnikami procesu budowlanego, administracji państwowej i samorządowej, funkcjonuje mylne przekonanie, że zapisy art. 19 ust. 2 i ust. 3 Ustawy [6] nadal są obowiązujące.

[7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 marca 1999 roku w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm (Dz.U. z 1999 r. nr 22 poz. 209 – uchylony 17.05.2001r).

Zostało także uchylonych lub uznanych za uchylone ok. 42 Rozporządzeń dot. obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm - w tym np. Rozporządzenie [7] Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 marca 1999 roku w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm Dz.U. z 1999 r. nr 22 poz. 209 – (Status uchylony 2001-05-17) oraz Dz.U. 2002 nr 18 poz. 182 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 lutego 2002 r. w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania Polskich Norm dotyczących ochrony przeciwpożarowej. (Status uznany za uchylony 2002-03-21).

[8] Ustawa z dnia 12 września 2002 roku o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.) – obowiązująca

Zgodnie z Ustawą [8] z dnia 12 września 2002 roku o normalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz. 1483 - tekst jednolity) wg:

[...]

Art. 5. 3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

Art. 5. 4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.

[...]

Art. 7. 1. Wyroby spełniające wymagania Polskich Norm oznaczane są na zasadzie dobrowolności znakiem zgodności z Polską Normą pod warunkiem uzyskania certyfikatu zgodności upoważniającego do takiego oznaczenia.

Art. 7. 6. Producent lub osoba wprowadzająca wyroby do obrotu może zadeklarować ich zgodność z Polskimi Normami deklaracją zgodności wydaną na własną odpowiedzialność, przy czym wymagania stawiane takiej deklaracji określają Polskie Normy. (podkreślenia własne autora opinii)

[...]

Ustawa [8] potwierdza dobrowolność stosowania Polskich Norm, z równoczesnym dopuszczeniem wydawania upoważnień ustawowych na podstawie Art. 5 ust. 4, na podstawie którego Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych.

Ponadto Ustawa [8] z dnia 12 września 2002 roku o normalizacji zastąpiła:

- Ustawę z dnia 13 października 2000 r. o zmianie ustawy o normalizacji. Dz.U. 2000 nr 110 poz. 1166 (Status uchylony 2003-01-01)

- Ustawę z dnia 8 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o normalizacji. Dz.U. 1995 nr 95 poz. 471 (Status uchylony 2003-01-01)

- Ustawę z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji. Dz.U. 1993 nr 55 poz. 251 (Status uchylony 2003-01-01)                              

[9] Stanowisko Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w kwestii dobrowolności stosowania Norm,

[Wersja Online]

W ogłoszonym, oficjalnym stanowisku PKN [9] zawarto również informację o dobro­wolności stosowania norm. Stanowisko Polskiego Komitetu Nor­malizacyjnego jest następujące:

Stosowanie Polskich Norm (PN) jest dobrowolne.
Powołanie się na PN w przepisie prawnym nie zmienia jej dobrowol­nego statusu, chyba że ustawodaw­ca świadomie chce ten status zmie­nić, co jest możliwe przez wyraźne wskazanie tylko w postanowieniach innej ustawy.

Informacja zamieszczona 09.02.2016r na stronie MPOIA o opublikowaniu nowej normy PN-ISO 9836:2015-12 zastępującej normę PN-ISO 9836:1997;

[wersja online]

W dniu 09.02.2016r na stronie MPOIA została zamieszczona informacja o opublikowaniu nowej normy PN-ISO 9836:2015-12 zastępującej normę PN-ISO 9836:1997 – Właściwości użytkowe w budownictwie – Określanie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych. W informacji tej wskazano, że pomimo wydania przez Polski Komitet Normalizacyjny nowej normy PN­-ISO 9836:2015-12, i zamieszczenia w niej zapisu mówiącego, że zastępuje PN z 1997 roku, nowa norma nie została jak dotąd umocowana prawnie w żadnym z obo­wiązujących uregulowań legislacyjnych.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 03 listopada 2018 r.

Treść zapytania

Jakie informacje powinna zawierać „nazwa obiektu budowlanego”, używana w projekcie budowlanym. Zdarza się, że organy administracji architektoniczno budowlanej oczekują, że nazwa zawierać będzie informacje o zastosowanych rozwiązaniach projektowych w tym instalacjach czy zakresie inwestycji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202; zm.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1276 i poz. 1496.)

Art. 3. [Definicje]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 Kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2018 poz. 1935)

§ 3. 1. Na stronie tytułowej projektu budowlanego należy zamieścić:

1) nazwę, adres i kategorię obiektu budowlanego oraz jednostkę ewidencyjną, obręb i numery działek ewidencyjnych, na których obiekt jest usytuowany;

§ 4. 1. Na rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego należy umieścić metrykę projektu zawierającą: 1) nazwę i adres obiektu budowlanego;

§ 7. 2. Z projektu budowlanego zawierającego obiekty budowlane lub ich części niejawne, służące obronności i bezpieczeństwu państwa, powinny być wyłączone części projektu zawierające układy funkcjonalne, technologiczne, parametry techniczne, dane o wyposażeniu oraz inne mogące ujawnić charakter, przeznaczenie i nazwę obiektu budowlanego. Zakres wyłączenia określa inwestor zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi ochrony informacji niejawnych oraz umowami i porozumieniami międzynarodowymi.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zapisy Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego nie zawierają żadnych wytycznych dotyczących metodologii nadawania nazwy obiektowi budowlanemu i nie zobowiązują projektanta, aby nazwa obiektu budowlanego używana w projekcie budowlanym zawierała jakiekolwiek szczegółowe informacje.

Nadanie nazwy jest więc kompetencją projektanta i należy do jego wyłącznej decyzji. Do ewentualnego pomysłu wzbogacania nazwy o informacje na temat rozwiązań projektowych, instalacji, czy zakresu inwestycji, należy podchodzić z dużą ostrożnością. Pamiętać należy bowiem, że szereg rozwiązań może być zmienianych, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, kwalifikując modyfikacje jako nieistotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego.

Zgodnie z definicją obiektu budowlanego określoną w Prawie budowlanym, pojęcie obiektu budowlanego obejmuje komplet składowych, w tym także instalacje. Jedynymi kryteriami konstytuującymi obiekt jako taki jest jego wzniesienie z użyciem wyrobów budowlanych oraz wyposażenie zapewniające możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Zadaniem nazwy jest zatem wyłącznie nadanie miana określającego charakteru obiektu, a nie szczegółowy zapis rozwiązań i elementów składowych zastępujących sam projekt.

Na marginesie:

Podkreślić należy, że zakres sprawdzenia projektu budowlanego wg. Art. 35 ust 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) nie obejmuje sprawdzenia nazwy.

Art. 35.

1) Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza:

zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;

kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

wykonanie — w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2, także sprawdzenie projektu — przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu — lub jego sprawdzenia — zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7;

spełnienie wymagań określonych w art. 60 ust. 1 pkt 1–3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. poz. 1529 i 2161 oraz z 2018 r. poz. 756) — w przypadku inwestycji na nieruchomości

wchodzącej w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w tej ustawie, oddanej w użytkowanie wieczyste lub sprzedanej w trybie określonym w art. 53 ust. 1 lub 2 tej ustawy, przeznaczonej na wynajem o czynszu najmu określonym zgodnie z przepisami rozdziału 7 tej ustawy, zwanej dalej „inwestycją KZN”.

Poza brakiem podstawy prawnej nie dostrzegamy także praktycznego uzasadnienia dla rozbudowywania nazwy obiektu, gdyż nawet monstrualnie rozbudowane określenia nie opiszą wyczerpująco skomplikowanych systemów i robót budowlanych tworzących współczesne obiekty.

Informacja dodatkowa

Wymagany zakres i forma projektu budowlanego, zostały omówione przy okazji formułowania Komunikatu nr MP 03 Rady Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP (20160303_MP 03_projekt budowlany) dotyczącego: zakresu projektu budowlanego — podlegającego zatwierdzeniu, w kontekście Ustawy Prawo budowlane oraz Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Opracowanie przygotowane przez: Radę Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów wraz z Zespołami: Rzeczoznawców, Warunków Wykonywania Zawodu oraz Zespołem ds. Legislacji, przy współpracy z Małopolską Okręgową Izbą Inżynierów oraz Wydziałem Infrastruktury Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego zostało opublikowane 3 marca 2016 r.

link do komunikatu

(PC, GL)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 października 2018 r.

Treść zapytania

1. Proszę o informację czy przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę do projektu architektoniczno-budowlanego termomodernizacji istniejącego budynku wysokiego należy załączyć charakterystykę energetyczną?

2. Czy przepisy wchodzące w życie od 01.10.2018 zmieniają obowiązujące obecnie przepisy w sprawie zakresu lub formy projektu termomodernizacji budynków wysokich?

3. Czy przepisy wchodzące w życie od 01.10.2018 zmieniają współczynniki zawarte w warunkach technicznych w załączniku 2.1 (2. Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii, 2.1 Izolacyjność cieplna przegród).

Stan prawny

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo budowlane

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wraz z późniejszymi zmianami

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27.02.2015 r., w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

Opinia

1. W świetle obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane (art. 34 ust. 3 pkt 2) oraz Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (§ 11 ust. 2) — do projektu budowlanego termomodernizacji istniejącego budynku wysokiego należy załączyć charakterystykę energetyczną opracowaną na podstawie art. 15 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków. Charakterystykę energetyczną sporządza się na podstawie metodologii, o której mowa w przepisach Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27.02.2015 r., w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

2. Wchodzące w życie 01.01.2018 r. znowelizowane Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie — nie zmieniają obowiązujących przepisów dot. zakresu lub formy projektu.

3. Przepisy obowiązujące od 01.01.2018 r. dot. warunków technicznych wprowadzają zmiany w Dziale X „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna” odnośnie wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody oraz na potrzeby chłodzenia.

 
(EK)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 13 grudnia 2017 r .

Treść zapytania

Czy zmiana ilości mieszkań po wprowadzonych zmianach legislacyjnych będzie zmianą istotną w świetle obowiązujących przepisów Prawa budowlanego?

W odpowiedzi przedstawiamy nasze stanowisko:

Stan prawny

Prawo budowlane. Dz.U.2016.290 j.t. z dnia 2016.03.08 USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. stanowi:

Art. 36a.
[Istotne i nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; decyzja o zmianie pozwolenia na budowę]

Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie:

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego wraz z późniejszymi zmianami stanowi:

§.11.
1. Projekt architektoniczno-budowlany obiektu budowlanego powinien zawierać zwięzły opis techniczny oraz część rysunkową.

2. Opis techniczny, o którym mowa w ust.1, sporządzony z uwzględnieniem par.7, powinien określać:

1) przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz, w zależności od rodzaju obiektu, jego charakterystyczne parametry techniczne, w szczególności: kubaturę, zestawienie powierzchni, wysokość, długość, szerokość i liczbę kondygnacji;

2) w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokal mieszkalnych — zestawienie powierzchni użytkowych obliczanych według Polskiej Normy, o której mowa w par.8 ust.2 pkt 9, z uwzględnieniem następujących zasad:

a) przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspakajaniu ich potrzeb mieszkaniowych,

Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (wersja od: 11 września 2017 r.) stanowi:

Art.2.
[Samodzielny lokal mieszkalny, lokal o innym przeznaczeniu]

1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.

1a. Ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu mieszkalnego następuje zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zgodnie z pozwoleniem na budowę albo skutecznie dokonanym zgłoszeniem i zgodnie z pozwoleniem na użytkowanie. Odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym jednorodzinnym mogą stanowić co najwyżej dwa samodzielne lokale mieszkalne.

Opinia

Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (z późn. zm.) wymienia w Art. 36a. punkty, które stanowią istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę.

Zmiana wprowadzona w Ustawie o własności lokali z dnia 11 września 2017 r., zawarta w art.2 ust.1a, definiuje sposób możliwości wydzielania odrębnych własności lokali w oparciu zarówno o zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jak i o uzyskane pozwolenie na budowę, skutecznie dokonane zgłoszenie oraz zgodność z pozwoleniem na użytkowanie.

W świetle powyższych przepisów należy sprawdzić, czy planowana zmiana — zwiększenie lub zmniejszenie ilości mieszkań jest zgodna z:
— ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
— innymi aktami prawa miejscowego;
— decyzją o WZ;
— decyzją o pozwoleniu na budowę;
— skutecznie dokonanym zgłoszeniem;
— pozwoleniem na użytkowanie;

w zakresie wymienianej w tych przepisach i dokumentach ilości lokali w budynku oraz wymienionej tam towarzyszącej im infrastruktury lub ilości miejsc postojowych przypisanych do mieszkań itp. (np. czy utrzymany jest wskaźnik ilości miejsc postojowych określony w planie miejscowym), oraz czy planowana zmiana nie narusza innych punktów Art. 36a Ustawy Prawo Budowlane.

Wniosek

Przy spełnieniu powyższych przepisów oraz przy zgodności końcowej ilości mieszkań po zmianach z ww. dokumentami zmiana ilości lokali mieszkalnych, zarówno w postaci ich dzielenia jak i ich łączenia, nie stanowi zmiany istotnej dla budynku wielorodzinnego jak i jednorodzinnego. W budynku jednorodzinnym dopuszczalna jest zmiana jedynie w ramach dwóch lokali określonych dla tego rodzaju budynków w Ustawie Prawo Budowlane — łączenie dwóch lokali mieszkalnych w jeden lub dzielenie jednego lokalu na dwa nie stanowi zmiany istotnej.Kolejną kwestią jest sprawdzenie czy planowana zmiana ilości mieszkań nie narusza przepisów techniczno-budowlanych zawartych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie — np. czy wydzielone mieszkania będą spełniały przepisy w zakresie nasłonecznienia, przesłaniania itp.

 
(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 14 listopada 2017 r.

Treść zapytania

Czy nadal obowiązuje norma: PN-ISO 9836:1997 oraz rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego?

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386)

Rozdział 3
Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne

Art. 5.
1. Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną — na zasadzie wyłączności — symbolem PN.

2. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału.

3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim.

5. Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.

6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do norm europejskich i międzynarodowych, z zachowaniem porozumień międzynarodowych.

7. Ochrony Polskich Norm, o której mowa w ust. 5, nie narusza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 oraz z 2002 r. Nr 153, poz. 1271).

Opinia

1. Dobrowolność stosowania Polskich Norm wynika z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Zgodnie z obowiązującym prawem zasada wyrażona w art. 5 ust. 3 ustawy o normalizacji może zostać wyjątkowo uchylona poprzez określenie obowiązku stosowania konkretnych norm w przepisie rangi ustawowej. Ustawa Prawo budowlane nie wskazuje w żadnym miejscu na bezwzględny obowiązek stosowania Polskich Norm, co pozwala na przyjęcie, że odesłania do konkretnych norm zawarte w rozporządzeniach do tej ustawy nie mają charakteru obligatoryjnego.

2. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, Dz.U.2012.462. z późniejszymi zmianami, w załączniku zawiera wykaz Polskich Norm powołanych w Rozporządzeniu. Załącznik odsyła do normy PN-ISO 9836:1997. Norma ta w grudniu 2015 r. została zastąpiona Polską Normą PN-ISO 9836:2015-12.

Brak ustawowego obowiązku stosowania Polskich Norm nie oznacza, że nie mają one praktycznego znaczenia jako aktualny stan wiedzy technicznej w danym zakresie, a zatem celowe jest — choć pozostaje do decyzji projektanta — stosowanie Norm w wydaniu najaktualniejszym. Takie działanie jako Zespół Rzeczoznawców przy MPOIA rekomendujemy.

 
(IP, MB, AW)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 22 czerwca 2016
aktualizacja: 31.12.2018 r.