Sklep

temat numeru
urbanistyka krajobrazu

Nikt! Nikt! Nikt nie ma nic przeciwko, oprócz sfory mamusiek!” — tyle miał do powiedzenia Robert Moses nowojorczykom, którzy zebrali się, by powstrzymać plany realizacji drogi mającej biec przez historyczny Washington Square. Tak w pamięci Jane Jacobs — papieżycy społecznych ruchów walczących z destrukcyjnymi zapędami miejskich planistów spod znaku urban renewal — zapisało się jej jedyne spotkanie z „Haussmannem Nowego Jorku”, które miało miejsce na początku lat 60. ubiegłego wieku. Moses był wściekły, bo czuł, że przegrywa. I tak się rzeczywiście stało. Ruchowi, na czele którego stała Jacobs, udało się nie tylko powstrzymać budowę drogi i doprowadzić do całkowitego wyeliminowania samochodów z Washington Square, ale także zupełnie zniweczyć związane z tym miejscem plany budowy Lower Manhattan Expressway. Realizacja tej ogromnej drogowej inwestycji oznaczałaby wyburzenie sporej części historycznej zabudowy i zmuszenie tysięcy nowojorczyków do zmiany miejsca zamieszkania.  

Po pięćdziesięciu latach, które upłynęły od tamtych wydarzeń, władze miejskie Nowego Jorku realizują zupełnie inną strategię rozwoju przestrzennego. Wpisuje się ona w teoretyczne ramy funkcjonującego od kilkunastu lat pojęcia landscape urbanism. Urbanistyka krajobrazu — jak powiedzielibyśmy po polsku — zakłada, że to nie architektura, ale raczej naturalne walory danego miejskiego terytorium, takie jak nadbrzeża rzek czy tereny zielone, powinny kreować kształt miasta i w ten sposób pozytywnie wpływać na jakość życia jego mieszkańców. Na całym świecie — często kosztem ogromnych nakładów finansowych i przekształceń infrastrukturalnych — przywraca się znaczenie tym walorom, chociażby poprzez przeobrażanie terenów poprzemysłowych w ogromne parki. To właśnie ilość publicznych zielonych przestrzeni sprzyjających wypoczynkowi i rekreacji staje się dziś wyznacznikiem poziomu rozwoju społecznego oraz świadomości władz odpowiedzialnych za funkcjonowanie danego miasta. Warto więc przeciwstawiać się wszystkim tym działaniom i zaniechaniom naszych samorządowców, które prowadzą w odwrotnym kierunku. W końcu, jak pokazuje historia, wiele zależy od nas samych.

Marta Karpińska 

WYDARZENIA

KONKURSY — OKIEM KRYTYKA

• Edukacja za ażurową fasadą
  Paweł Kraus

MIASTO

• Wystawa pobożnych życzeń
  Anna Cymer
• Miasto i terytorium
  Agnieszka Stępień

SPOTKANIA

• Warsztatowy szlak Kołobrzegu
  Jacek Maleszka, Joanna Bartel
• Czas na przełamanie barier
  Magdalena Malska

WYSTAWY

• Ikonoklaści i wyznawcy
  Wojciech Wilczyk

PATRONATY A&B

• Poznań na ścieżce designu
  Olga Bogucewicz
• Polscy architekci dla Japonii
  Anna Cymer

WSPOMNIENIA I REFLEKSJE

• Katarzyna Załuska (1973–2011)
  Lubomir Nikolov
• Pożegnanie z profesorem Stefanem Kuryłowiczem

KONSTROWERSJE

• Ginące obrazy
  Anna Cymer

KSIĄŻKI

• Witalna rola architektury
  Krystyna Styrna-Bartkowicz

TEMAT NUMERU: MŁODZI POLSCY ARCHITEKCI

• parasol rewolucji
  Michał Haduch, Bartosz Haduch
  Metropol Parasol — rewitalizacja Plaza de la Encarnación
• under the bridge
  Dorota Wantuch-Matla
  parki Nowego Jorku
  • Brooklyn Bridge Park
    proj.: Michael Van Valkenburgh Associates Inc.
  • Hudson River Park
    proj.: Michael Van Valkenburgh Associates Inc.
    
  • rewitalizacja Governors Island
    proj.: West 8 urban design & landscape architecture
  • Fresh Kills Park
    proj.: Field Operations
  • Ferry Point Waterfront Park
    proj.: Thomas Balsley Associates
  • The High Line Park (etap I)
    proj.: Diller Scofidio + Renfro, Field Operations
• wysoka zielona linia cd.
  Dorota Wantuch-Matla
  The High Line Park (etap II), proj.: Diller Scofidio + Renfro, Field Operations

ROZMOWY A&B

• prosta sprawa
  Marta Karpińska
  rozmowa z Jolantą Kapicą i Michałem Szpakiewiczem z inicjatywy obywatelskiej Zielony Zakrzówek

LISTY, POLEMIKI

• „Koncepcja Muzeum Guggenheima” i stary Kraków
  Herbert Oberste-Lehn