Beton

02'10

Beton

02'10

beton

Jedynie wody zużywamy dzisiaj więcej niż betonu. Stał się on oczywistym składnikiem naszej rzeczywistości, czymś tak wszechobecnym, że niemal niezauważalnym. Na betonową prozę życia składają się nie tylko elementy naszego codziennego pejzażu, takie jak smętny bezkres parkingów przy centrach handlowych czy prefabrykowana nuda drogowej infrastruktury. Dochodzą do tego skutki globalnej skali produkcji cementu, która pomimo wprowadzanych obostrzeń wciąż stanowi jedno z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych.

Póki co, niewiele wskazuje na to, by ten najpowszechniej stosowany materiał budowlany został zastąpiony tworzywem, które byłoby równie trwałe, ekonomiczne i wielofunkcyjne. Pomimo swoich wad — z których największą, jak ktoś powiedział, jest to, że może go wyprodukować byle kto, byle gdzie i byle jak — beton posiada cechy, które pozwalają mu objawić się w postaci najprawdziwszej architektonicznej concrete poetry. Surowe piękno starannie wytwarzanego betonu, pomimo swojej starożytnej genezy, znamionuje współczesną wrażliwość estetyczną i jest w stanie przybrać najróżniejsze formy — począwszy od uduchowionej ascezy Tadao Ando, na ekspresyjnych strukturach Zahy Hadid skończywszy. Beton sprawdza się zarówno w monumentalnej skali, jak i w kameralnych obiektach. Może swoim wyrazem podkreślać powagę instytucji państwowych albo współtworzyć scenerię dziecięcych zabaw. Może być nośnikiem znaczeń, jak w miejscach pamięci czy obiektach sakralnych, albo pełnić rolę neutralnego tła scalającego wizualnie różne konteksty. Nawiasem mówiąc, betonowa architektura jest na tyle trwała, że pierwotna symbolika czy funkcja przypisana konkretnym obiektom może na przestrzeni czasu ulec zmianom, o jakich nie śniło się ich zleceniodawcom — jak stało się to w przypadku byłego nazistowskiego bunkra przeciwlotniczego w Berlinie, którego historię prezentujemy w niniejszym wydaniu A&B. A skoro sam beton, podlegający ciągłym technologicznym udoskonaleniom, nie stwarza fizycznych przeszkód dla wyobraźni inwestorów i projektantów, to może ograniczeniem i swoistym memento dla nas wszystkich powinna się stać właśnie świadomość długowieczności tego materiału?

Marta Karpińska

WYDARZENIA

Kostka w kolebce (Jakub Głaz) 12
Budowlana rzeczywistość byłej NRD (Rainer Maas) 16
Uwodzenie modernizmem (Agnieszka Szeffel) 17
Teatr cieni (Wojciech Wilczyk) 18
David Chipperfield — forma i materiał (Anna Popiel-Moszyńska) 19
W przestrzennym labiryncie (Piotr Fiuk) 20
Gdańskie narracje (Agnieszka Szeffel) 20
Jak grać w miasto? (Anita Orchowska) 21
Patronaty medialne A&B 21
Szlifując diamenty (Magda Broniatowska) 22
Śródka warta poznania? (Olga Bogucewicz) 24
Rzeźba z widokiem (oprac.: Marta Karpińska) 28
Betonowy skorupiak (oprac.: Katarzyna Barańska) 30
Najszlachetniejszy materiał (oprac.: Marta Karpińska) 32

TEMAT NUMERU: BETON

nowe betonowe 34
Michał Duda
beton w najnowszych polskich realizacjach
kolekcja zbunkrowana 44
Kaja Pawełek
siedziba Kolekcji Boros + penthouse, proj.: Realarchitektur
droga pamięci 54
Anna Pleszko
Centrum Dokumentacji Bergen‑Belsen, proj.: KSP Engel und Zimmermann Architekten
piąty element 64
Gaweł Tyrała
muzeum Can Framis, proj.: BAAS

ROZMOWY A&B
utopia na usługach etyki 72
Agnieszka Stępień i Lorenzo Barnó Martínez
rozmowa z José Fariña Tojo

RECENZJE
Dziecko w świecie dorosłych 78
Aleksandra Satkiewicz-Parczewska
Eugenia Agranowicz-Ponomariowa, Aleksandra Mazanik, Jadwiga C. Żarnowiecka „Dziecko w świecie dorosłych. Kształtowanie wnętrz mieszkalnych z uwzględnieniem cech psychofizycznych człowieka”

WSPOMNIENIA I REFLEKSJE
Claude Vasconi, 1940–2009.
Pamięci wielkiego architekta i przyjaciela 79
Wojciech A. Leśnikowski
wspomnienia o Claudzie Vasconim