Sklep

beton

Jedynie wody zużywamy dzisiaj więcej niż betonu. Stał się on oczywistym składnikiem naszej rzeczywistości, czymś tak wszechobecnym, że niemal niezauważalnym. Na betonową prozę życia składają się nie tylko elementy naszego codziennego pejzażu, takie jak smętny bezkres parkingów przy centrach handlowych czy prefabrykowana nuda drogowej infrastruktury. Dochodzą do tego skutki globalnej skali produkcji cementu, która pomimo wprowadzanych obostrzeń wciąż stanowi jedno z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych.

Póki co, niewiele wskazuje na to, by ten najpowszechniej stosowany materiał budowlany został zastąpiony tworzywem, które byłoby równie trwałe, ekonomiczne i wielofunkcyjne. Pomimo swoich wad — z których największą, jak ktoś powiedział, jest to, że może go wyprodukować byle kto, byle gdzie i byle jak — beton posiada cechy, które pozwalają mu objawić się w postaci najprawdziwszej architektonicznej concrete poetry. Surowe piękno starannie wytwarzanego betonu, pomimo swojej starożytnej genezy, znamionuje współczesną wrażliwość estetyczną i jest w stanie przybrać najróżniejsze formy — począwszy od uduchowionej ascezy Tadao Ando, na ekspresyjnych strukturach Zahy Hadid skończywszy. Beton sprawdza się zarówno w monumentalnej skali, jak i w kameralnych obiektach. Może swoim wyrazem podkreślać powagę instytucji państwowych albo współtworzyć scenerię dziecięcych zabaw. Może być nośnikiem znaczeń, jak w miejscach pamięci czy obiektach sakralnych, albo pełnić rolę neutralnego tła scalającego wizualnie różne konteksty. Nawiasem mówiąc, betonowa architektura jest na tyle trwała, że pierwotna symbolika czy funkcja przypisana konkretnym obiektom może na przestrzeni czasu ulec zmianom, o jakich nie śniło się ich zleceniodawcom — jak stało się to w przypadku byłego nazistowskiego bunkra przeciwlotniczego w Berlinie, którego historię prezentujemy w niniejszym wydaniu A&B. A skoro sam beton, podlegający ciągłym technologicznym udoskonaleniom, nie stwarza fizycznych przeszkód dla wyobraźni inwestorów i projektantów, to może ograniczeniem i swoistym memento dla nas wszystkich powinna się stać właśnie świadomość długowieczności tego materiału?

Marta Karpińska

WYDARZENIA

• Kostka w kolebce (Jakub Głaz) 12
• Budowlana rzeczywistość byłej NRD (Rainer Maas) 16
• Uwodzenie modernizmem (Agnieszka Szeffel) 17
• Teatr cieni (Wojciech Wilczyk) 18
• David Chipperfield — forma i materiał (Anna Popiel-Moszyńska) 19
• W przestrzennym labiryncie (Piotr Fiuk) 20
• Gdańskie narracje (Agnieszka Szeffel) 20
• Jak grać w miasto? (Anita Orchowska) 21
• Patronaty medialne A&B 21
• Szlifując diamenty (Magda Broniatowska) 22
• Śródka warta poznania? (Olga Bogucewicz) 24
• Rzeźba z widokiem (oprac.: Marta Karpińska) 28
• Betonowy skorupiak (oprac.: Katarzyna Barańska) 30
• Najszlachetniejszy materiał (oprac.: Marta Karpińska) 32 

TEMAT NUMERU: BETON        

• nowe betonowe 34
  Michał Duda
  beton w najnowszych polskich realizacjach
• kolekcja zbunkrowana  44
  Kaja Pawełek
  siedziba Kolekcji Boros + penthouse, proj.: Realarchitektur
• droga pamięci 54
  Anna Pleszko
  Centrum Dokumentacji Bergen‑Belsen, proj.: KSP Engel und Zimmermann Architekten
• piąty element 64
  Gaweł Tyrała
  muzeum Can Framis, proj.: BAAS
  
  ROZMOWY A&B
• utopia na usługach etyki 72
  Agnieszka Stępień i Lorenzo Barnó Martínez
  rozmowa z José Fariña Tojo
  
  RECENZJE
• Dziecko w świecie dorosłych 78
  Aleksandra Satkiewicz-Parczewska
  Eugenia Agranowicz-Ponomariowa, Aleksandra Mazanik, Jadwiga C. Żarnowiecka „Dziecko w świecie dorosłych. Kształtowanie wnętrz mieszkalnych z uwzględnieniem cech psychofizycznych człowieka”
  
  WSPOMNIENIA I REFLEKSJE
• Claude Vasconi, 1940–2009.
  Pamięci wielkiego architekta i przyjaciela 79
  Wojciech A. Leśnikowski
  wspomnienia o Claudzie Vasconim