Drastyczny wzrost cen energii i kosztów życia w ogóle sprawia, że poszukujemy alternatywnych rozwiązań — instalujemy na dachach panele fotowoltaiczne, balkony w blokach zajmują warzywne ogródki. A jakie pomysły podsuwa w tej kwestii architektura? Zobaczcie dom energooszczędny projektu blsk.studio.
dom energooszczędny sml.house
fot.: Maciej Spiess
Dom, który z założenia ma mniejsze zapotrzebowanie na energię to opcja pozwalająca na znaczne oszczędności. W projekcie sml.house architektom z wrocławskiej pracowni blsk.studio udało się osiągnąć całkowite, roczne zużycie energii na poziomie 40,79 kWh/m² (dla porównania standardowy dom jednorodzinny o powierzchni 150 m² według różnych źródeł zużywa każdego roku od 65 do 110 kWh na metr kwadratowy). Jak to zrobili?
Od pierwszych rozmów z klientami dom sml. miały cechować pragmatyzm i troska o środowisko naturalne. Rozsądek w doborze materiałów, utrzymanie w ryzach programu funkcjonalnego, strefowanie pomieszczeń, zwarta bryła oraz indywidualne rozwiązania formalne i technologiczne miały spełnić właśnie te pierwotne założenia — tłumaczą autorzy projektu.
przemyślany program funkcjonalny
To właśnie przemyślane i konsekwentne decyzje projektowe pozwoliły na znaczne ograniczenie zużycia energii. Architekci postawili na skromną, zwartą bryłę przykrytą dwuspadowym dachem (im mniej „zagięć”, tym mniejsze straty ciepła) na planie prostokąta. Zadbali także o odpowiednią lokalizację poszczególnych stref i funkcji, dostosowaną do kierunków świata i, co za tym idzie, stopnia nasłonecznienia — po północnej stronie umieszczono więc pomieszczenia gospodarcze, łazienki, część kuchni, garderobę i wiatrołap, a po lepiej doświetlonej stronie południowej miejsca, w których domownicy spędzają najwięcej czasu — jadalnię, salon, pokoje dzieci, sypialnię i gabinet. Tym sposobem życie mieszkańców toczy się na parterze — poddasze jest nieużytkowe, mieści się tam pompa ciepła, ale o tym później.
rzut parteru
© blsk.studio
Ze względu na potrzebę utrzymania dobrych parametrów izolacyjnych przegród, po stronie północnej znajduje się tylko jedno okno dodatkowo doświetlające kuchnię i dające wgląd w strefę przed domem. Pomieszczenia dzienne, po stronie południowej posiadają duże, tarasowe drzwi przesuwne dające możliwość wyjścia z każdego pokoju na wspólny, zadaszony taras — dodają projektanci.
W domu położonym w malowniczym otoczeniu pól i lasu nie mogło zabraknąć tarasu! Chcąc zapewnić domownikom sielskie widoki, architekci starali się pogodzić kadrujące pejzaż duże przeszklenia (kojarzone z obniżeniem izolacyjności cieplnej) z koncepcją domu energooszczędnego. Postawili więc na głęboki, zadaszony taras zlokalizowany od strony południowej, który chroni wnętrze przed nadmiernym przegrzewaniem latem, ale też pozwala na dopływ naturalnego światła do wnętrz zimą, gdy słońce położone jest nieco niżej.
taras (południe) i strefa wejścia do domu (północ)
fot.: Maciej Spiess
Postanowiliśmy również domknąć ściankami krótsze boki tarasów tak, aby wiejące na otwartej przestrzeni wiatry w kierunku wschód-zachód nie wyziębiały przeszklonej, południowej fasady. W domykających ściankach udało się zlokalizować małe komórki gospodarcze, przeznaczone na meble ogrodowe, narzędzia ogrodnicze i zabawki dzieci — tłumaczą architekci.
szkic projektu
© blsk.studio
instalacje w energooszczędnym domu
Stworzenie przez architektów wspomnianego już zadaszenia nad tarasem pozwoliło na wyeliminowanie wolnostojącej wiaty w ogrodzie — w narożnikach głębokiego podcienia znalazło się bowiem miejsce na niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Jakie jeszcze plusy przyniosło to rozwiązanie?
[...] dzięki zastosowaniu rewersyjnej pompy ciepła oraz systemu rekuperacji ciepłe, ale zużyte powietrze, przepływając na zewnątrz przez pomieszczenie gospodarcze, ogrzewa je i zapewnia dodatkowy bufor termiczny od strony północnej — tłumaczą swój wybór projektanci.
schemat ogrzewania
© blsk.studio
Kontynuując wątek technicznych rozwiązań, warto poruszyć temat instalacji użytych w projekcie energooszczędnego domu. Na dachu budynku zamontowano fotowoltaikę, która dostarcza energię potrzebną do działania ogrzewania podłogowego, woda podgrzewana jest na dwa sposoby — poprzez panele słoneczne i powietrzną pompę ciepła (tę umieszczoną na poddaszu). Budynek, jak wyliczają projektanci, wyposażono także w wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła, a na terenie działki umieszczono podziemny zbiornik retencyjny gromadzący wodę opadową.
schemat retencji wody deszczowej
© blsk.studio
zdrowe materiały
Dom wykonany jest niemal w całości w pozwalającej na szybką budowę i ograniczającą ilość wykorzystanych materiałów technologii prefabrykowanej — wykorzystanie prefabrykowanych wiązarów dachowych pozwoliło, jak podkreślają projektanci, na stworzenie podcienia bez konieczności wprowadzania dodatkowych podpór, ściany nośne zaś zbudowano z prefabrykatów keramzytobetonowych.
przekrój A-A
© blsk.studio
Skoncentrowaliśmy się na wysokiej jakości, zdrowych materiałach konstrukcyjnych i budowlanych, do minimum redukując elementy zbędne i materiały wykończeniowe — dodają architekci.
W warstwach wykończeniowych domu projektanci wykorzystali recyklingowy poliuretan płynny jako element ocieplenia posadzki. Aby poprawić wydajność ogrzewania podłogowego, postawili na posadzkę anhydrytową o wysokim współczynniku przewodzenia ciepła, a do izolacji termicznej dachu i poddasza oraz akustycznej ścianek działowych wybrali pozyskiwaną z przemiału makulatury celulozę.
jadalnia
fot.: Maciej Spiess
Wybór energooszczędnego domu nie jest odpowiedzią na wszystkie bolączki współczesnego świata, ale może być krokiem ku tworzeniu przemyślanej, troszczącej się o środowisko i nasz dobrostan architektury.
